Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1924, Side 19

IÐUNN
Völu-Steinn.
177
um yiir heim, þar sem hið illa var afmáð og alls
böls batnað.
Inni í bænum sváfu gestirnir, þreyttir af glaumi
og drykkju. Þangbrandur svaf fast og draumlaust
eftir sigur sinn, viss um gildi málstaðar síns og
framgang hans. Gestur einn Iá vakandi í hvílu sinni
og hugsaði, bar hinn forna sið saman við hinn nýja
og reyndi að dæma báða með réttlæti. En uppi á
túninu fór Völu-Steinn einn saman og þuldi. Alt hið
mikla kvæði var í huga hans, sumt fullkveðið, sumt
í brotum, — Völuspá, sem enn eftir 900 ár heillar
hugi manna, og er þó jafnófullkomin mynd af sálar-
reynslu skáldsins og rastirnar í fjöruborðinu af brim-
róti hafsins. Vafalaust fanst honum hann hafa ráðið
gátu tilverunnar fyrir alda og óborna, meiri og minni
mögu Heimdallar. Hann gerði sér ekki grein fyrir,
að sigurinn á múgnum er alt af í hendi þess, sem
sér ekki nema aðra hliðina, skilur ekki andstæðinga
sína, imyndar sér dægradvöl tilverunnar einfaldari
en hún er i raun og veru. En kristniboðanum skjátl-
aðist líka. Hann myndi hiklaust hafa kallað Völu-
spá djöfulsins verk, þrátt fyrir kristnina, sem örlar
á í henni. Hann óraði ekki fyrir, að löngu eftir 'sigur
kirkjunnar yrði sá dómur kveðinn upp, »að beztu
menn á landi hafa lifað hér í heiðni, og síðan al-
dregi komið þeirra líkar«1). Hann óraði ekki fyrir,
að hinir kristnu niðjar myndi halda til haga hverri
heiðinni heimild sem dýrgripur væri, en geyma
»þýðingar helgar« og krislilegar riddarasögur ryk-
fallnar úti í horni. Aldrei hefir ísland staðið á slík-
um tímamótum. Foin menning og lífsskoðun, sem
að mörgu leyti var sniðin við kynstofnsins hæfi og
löguð af reynslu ótaldra alda, var að hverfa úr sög-
unni, en í hennar stað var þjóðin færð í hebreskar,
1) Guðbrandur Vigfússon, sjá Safn til sögu ísl. I, 242.
Iðunn VIII.
12