Iðunn : nýr flokkur - 01.09.1932, Page 31

IÐUNN
Heimskreppan.
221
ina greikka sporið til mikilla rauna. Með styrjöldinni
giekk skipulagið inn í sitt ofþroskatímabil. Braskaidan
reiis hærra en nokkur dæmi voru tii, pappírsverðmætin
hauguðust upp. Vaxtabyrðin pyngdist geysilega, bæði
á einstaldingum og sérstaklega á ríkjum og bæjafélög-
um. Svo skjót var pessi próun, að verkanir hennar
koma að heiminum alveg óvörum. Nú vöknum við
skyndilega við vondan draum og sjáum, að hyldýpið
gin \dð fætur okkar. Skeiðið er runnið á enda, löngu
áðut en okkur varði og án pess að heimurinin sé við-
búinn eða hafi áttað sig á pví, sem nú er fyrir höndum.
Með nóvemberbyltingunni 1917 lokaðist Rússland fyr-
i,r auðnámi vestrænina pjóða. Ný skipulagshugsjón hreif
pað út a,f braut híninar gömlu atvinnupróunar, settist
að völdum í pessu mikla ríki og býr nú að auðlindum
pes,s. Ssm athafnasvið auðvaldsins er pað tapað. Evrópa
og Amerika geta að visu skift við Rússa, selt peim
vörur, í takmörkuðium mæli pó, og pví að eins, að pær
kaupi af peim vörur á móti. En petta erlenda vald nær
ekki eins og stendur tangarhaldi á auðlindum Rúss-
liands,, fær ekki að arðsjúga pjóðina, auðnýta akurlend-
urnar, skógana, námur eða verksmiðjur og pá ekki
heldur að hlaða á pessi verðmæti skuldabyrðum ti!
nýrrar útpenslu auömagns síns.
En Kína og Indland — pessá miklu og auðugu land-
flæmi, par sem hér um bil 40% alis mannkyns el-
ur aldur sinn? Það mætti ætla, að ]rar væri auðvaldinu
skilið eftir nægilegt oinbogarúm fyrst um sinn. Mælt
á evrópiskan eða amerískan kvarða er ekki auðnýtt
nema lítið brot af markaðs- og framleiðslu-mögulieik-
um pessara landa. En pessi péttbýlu landsvæði eru að
mestú bútuð niður í smábýli, sem venjulega gefa ekki
meir af sér, auk skatta og eftirgjalda til landsdrottna,