Iðunn : nýr flokkur - 01.10.1930, Blaðsíða 74

396
Þrjár bækur.
IDUNN
Enn belur virðist þó farið með Brynjólf biskup og
Helgu í Bræðratungu, en allra bezt með Eyjólf heilla-
stoð og Valgerði kerlingu, sem þó eru algerlega auka-
persónur. Daði er ofboð gufulegur alla bókina út. Höf.
aefur í skyn, að hann sé gæddur >húmor* — j>blómi
mannlegs lífsþroska«. En alveg verður lesandinn að taka
það með trúarinnar augum, að hann hafi þessa náðar-
gáfu til að bera. Hennar sér ekki vott í bókinni. Vfir-
leitt kemur Daði sjaldan lifandi fram í athöfnum og
orðum, svo lítið, að það liggur við að lesandinn furði
sig á því, hvernig Ragnheiður getur fengið ofurást á
þessari skuggaveru.
Annars fjallar bókin nær einvörðungu um ástir þeirra
Daða og Ragnheiðar. Hún er ekki nógu breið í sniðum
til þess að geta orðið lýsing á anda og menningu og
háttum 17. aldarinnar, þótt slíku bregði að vísu fyrir.
En jafnvel í aðalviðfangsefni sínu legst höfundurinn
ekki dýpra en svo, að hvað eftir annað varð mér á að
spyrja sjálfan mig: Hvað varðar mig eiginlega um þetta
alt? Það er ákaflega sinnulaus maður, er svo myndi
gera gagnvart viðfangsefninu í Marmor og Ragnari
Finnssyni. Þessa frásögn um ástir Daða og Ragnheiðar
skortir þá djúpsýn og skygni í meðferð, er geri hana
að sögunni um sjálfa hina mannlegu ást, sem birtist
oss nakin í mætti sínum og ægifegurð. Vandamál
þeirra Ragnheiðar er ekki vandaspurningin um sambúð
og samband manns og konu, heldur glíma við stórlæti
eins manns, Brynjólfs biskups. Bókin um ástina, sem
sprengir af sér siðavenjur samtíðar sinnar, hefði verið
tímabær bók nú. En bók um afbrot og persónulegar
ófarir tveggja unglinga frá 17. öld er það aftur á móti
ekki. Guðmundur Kamban hefur ekki náð að yrkja þau
út úr hinni sögulegu umgerð, setja þau mitt á meðal
vor og láta þau túlka ástina 20. aldar ungmennum til
sálubóta. Og hann hefur heldur ekki náð að yrkja vor
eigin viðfangsefni inn í hina sögulegu umgerð og láta
þau skýra sig með því að birtast í ljósi annarar aldar.
Og þess vegna spyrjum vér: Hvað varðar mig eiginlega
um þetta alt? Það, sem gerist, er blátt áfram þetta: