Iðunn : nýr flokkur - 01.10.1930, Blaðsíða 7

IÐUNN
Frá heimsslyrjöldinni mihlu.
329
friðartímum er hálfdautt hugtak, fékk skyndilega líf. Það
koma að vísu altaf fyrir augnablik, að einstaklingurinn
finnur, að hann er þjóðarbrot, brot af sameiginlegum
vilja. í ágúst 1914 féll vilji einstaklinganna saman við
vilja heildarinnar. Ur miljónum sundraðra einstaklinga
með miljónir vilja varð svo að segja einn einstaklingur,
varð ein þjóð með einn vilja. Við það eignast þjóðin
óþektan styrkleika. (Eg hefi hér og framvegis einkum
Þjóðverja í huga). Og í hrifningarvímunni finst einstak-
lingnum lífið vera hafið í nýtt og hærra veldi. Og öll
ófriðarárin, i skelfingu og hrylling atburðanna, er eins
og ómi eftir af þessari stund í sálum hraustustu her-
mannanna. Menn geta verið skiftrar skoðunar um, hvað
nefna beri samhug og hrifningu fyrstu ófriðarmánaðanna,
ef í mánuðum má telja. Alment gengur það undir nafn-
inu föðurlandsást eða skyldutilfinning. En Leo Trotzki
t. d. gefur aðra skýringu í bók sinni »Æfi mín«: »Það
eru margir menn á þessari jörð, sem lifa alla æfi, dag-
inn út og daginn inn, í tilbreytingalausu vonleysi. Á þeim
hvílir þjóðfélag nútímans. Herlúðurinn flytur þeim eins-
konar fyrirheit«. Hjá friðsömustu borgurum liggur oft
falin þrá eftir tilbreytni, átökum og æfintýrum. Frama-
og æfintýraþrá æskunnar fer ekki leynt. Hjá þeim, sem
erfiðasta lífsbaráttu heyja, mun styrjöld sízt kveikja
blossandi bál. En hvernig sem menn vilja skýra hrifn-
inguna, er það staðreynd, að hún tendraði hjörtu miljón-
anna. Sjálfboðaliðar þyrptust fram, miklu fleiri en hægt
var að taka á móti. Enginn þóttist maður með mönn-
uin, ef heima sat.
Glaðir og reifir lögðu hermennirnir af stað. Heilla-
óskir fylgdu þeim að heiman. Þeir báru blómskreytta
hjálma og spánný herklæði. Aflstraumur lék rnanna á
milli. Eftirvænting og vígmóður brann í hjörtunum, augun