Kirkjuritið - 01.04.1948, Side 55

PETTER DASS
149
bæta. Hitt var honum stórum þungbærara, að á síðasta
áratug ævinnar átti hann við veikindi og oft miklar þján-
ingar að stríða. En hetjulega bar hann raunir sínar, og orti
bæði ný kvæði og ljóðabréf og endurskoðaði eldri kvæði
sín sér til hugarhægðar og dægrastyttingar. Er því auð-
sætt, að hann hefir haldið andlegum þrótti sínum og áhuga
fram til hins síðasta.
Hann andaðist síðsumars árið 1707, rétt sextugur að
aldri. Harmaði hann stór hópur ættmenna og vina, og
eigi varð hann Háleygjum síður harmdauði, og létu þeir
í ijós sorg sína með fágætum og varanlegum hætti, því
að frá dánarári hans var það aimennur siður að sauma
svartan bleðil í ráseglið á fiskiskipum þeirra; leið meira en
hálf önnur öld áður en síðasta sorgarmerkið af því tagi
hvarf úr seglum Háleygja í Alstahaug-prestakalli.
Þá er Petter Dass lézt, hafði svo að kalla ekkert af skáld-
skap hans komið fyrir almenningssjónir á prenti; eigi að
síður hafði hann um sína daga unnið sér skáldfrægð, bæði
á Hálogalandi og annarsstaðar í Noregi, því að kvæði hans
höfðu víða farið í afskriftum, og eru eigi allfáar þeirra enn
við lýði. Hefir hann auðsjáanlega notið mikillar hylli sem
tækifærisskáld, því að hann orti mikið af slíkum kvæð-
um, svo sem brúðkaups- og erfiljóð, en þau eiga, eins
og verða vill löngum um þesskonar kveðskap, harla lítiu
Sildi, þó að þar bregði stundum fyrir skáldlegum leiftrum,
°g eru sérkennandi fyrir höfundinn.
öðru máli gegnir um þann skáldskap hans, hvort heldur
er um veraldleg eða andleg efni, sem ortur er út frá eigin
reynslu hans og af innri þörf, á sér rætur í brjósti hans og
tilfinningum. Þau kvæði hans og sálmar bera svip hins sterka
persónuleika hans og djúpa innileiks, skera sig að því leyti
úr öðrum kvæðum samtíðarinnar, og eru af þeim ástæð-
um lífrænn skáldskapur, sem tryggir höfundinum heiðurs-
sess meðal norskra öndvegisskálda. Yfir þeim skáldskap
hans er ferskur blær og hressandi, frjálsleiki og hispurs-
leysi, og þar lýsir sér einnig hin næma tilfinning hans fyrir