Kirkjuritið - 01.04.1953, Blaðsíða 61

SJÓNLEIKIR OG TRÚARBRÖGÐ 127
hinar furðulegustu trúarhugmyndir ýmist keppa hver við
aðra eða blandast saman, svo að erfitt verður að átta sig
a, hver sé hinn rauði þráður hellenskrar trúarstefnu. Þó
ma finna þungan undirstraum í eina átt. Ekki aðeins í
Hellas, heldur alls staðar um hinn austræna heim má
kenna sameiginlega drætti þessarar flóknu myndar, sam-
eiginlega tilhneigingu, sem síðan kemur fram í svipaðri
trúrænni iðkun. Á ég þar við mysteríurnar eða hinar svo-
nefndu launhélgar. Launhelgarnar eru oss þó ekki kunnar,
nema að litlu leyti. Þær voru ekki ætlaðar öllum almenn-
lr*gi, án undirbúnings eða skilyrðislaust. Þarna var um að
ræða leynifélög, sem iðkuðu sína helgisiði og áttu sín
fraeði, sem voru vandlega varðveitt, og enginn fékk að
hnýsast í, sem ekki tilheyrði reglunni. Fræðimenn hafa því
lítið sér til leiðbeiningar annað en mola, sem fallið hafa
af borðum fortíðarinnar, stakar goðamyndir, brot úr áletr-
unum, táknum og myndum. Svo mikið vita menn þó, að
Þarna hafa farið fram táknrænar athafnir, sem áttu að
hafa þann tilgang að gera manninn að þátttakanda í sögu
*)ess guðs, sem launhelgin grundvallaðist á, og gefa honum
hlutdeild í þeim gæðum, sem samfélagið við guðinn eða
Syðjuna átti að veita.
Það er utan við minn verkahring að skýra nánar frá
01nstökum trúarkerfum, sem hvert fyrir sig voru uppi-
staðan í helgu siðakerfi. Þó verður ekki hjá því komizt,
gefa lauslega hugmynd um, hver verið hefir megin-
ngsun launhelganna, eftir því sem fræðimenn bezt þykj-
Ust vita. I fyrstu grein minni gat ég lauslega um hina
anversku goðsögn um Baal og egypzku sögnina um Ósiris.
ar var lýst á táknrænan hátt baráttunni milli lífs og
auða, ljóss og myrkurs. 1 launhelgunum virðist einmitt
betta
sama hafa verið grundvallaratriðið. Guðir, sem upp-
laflega eru frjósemisguðir og hin ytri náttúra á líf sitt
hndir, eru nú tengdir við líf og dauða í mannheiminum.
elgileikurinn verður að táknrænum helgisiðum, með ýms-
Um taknrænum athöfnum. Þar er grátið, harmað og glaðzt.