Kirkjuritið - 01.04.1972, Page 81

Sr. SIGURÐUR PÁLSSON, vígslubiskup:
Um helgisiði
OrS
einu
°9 atferli við guðsdýrkun kallast
skipti na/ni helgisiðir. Efni helgisiða
QtL 'St ' tvennt: Annarsvegar er texti
býn riarinnar, en hinsvegar óhöld,
hei^u afferh. Bók sú, sem inni-
^haf^ texta hinna ýmsu helgi-
beir;ona,09 fo-agmir um framkvœmd
ba§ra' hallaðist „handbók". Tóknar
kjrLj natn, að bókin er framrétt hönd
U§ U-*nar ieiða presf og söfn-
var i| hessar athafnir. Þessu nafni
bók Þó kom ný hand-
bettQ nc|hninu „Helgisiðabók".
S0gnunafn réttlœttist af því, að for-
inn Urn Um hramkvœmdina er fléttað
he|gis.^fXtann' Annars er venjan, að
rnes Sl lr rnerki „ceremoniale", texti
arra ,npa.r "hturgia", en texti ann-
ekkj 6 9iathafna /<ritus". Hér verður
búnag^ Um textann, heldur atferli,
Orgi °9 ahöld (ceremoniale).
lenzku' '/seremónía" er alþekkt í is-
abarfa °9 merkir hjó almenningi:
bvað |" .UPpatœki, sérvizku eða eitt-
a rnerk’ 'n^e9t- Pessi öfugsnúningur
me 'n^U or^sins stafar af því,
anum hehi<ia ekki rökin fyrir regl-
^ðare°|9 S^'^a ehi<i þörfina fyrir þœr.
SQrnski f1" SrU f°rm fyr,r hinum ýmsu
hdður^if171 manna' an þeirra er
tiállaus ' !, staddur og hann vœri
rriannas'fie°0 heVrnar'aas- hví eru til
S'i$ir' |i|rg'r' samkvœmissiðir, veizlu-
siðir og helgisiðir. Formlaus
helgiathöfn er óhugsandi nema í ein-
rúmi og án orða.
Þegar menn koma saman til guðs-
dýrkunar eru vissir hlutir, sem gera
skal. Guðsdýrkun safnaðar er verk,
og ekkert verk verður unnið, nema
það hafi tilgang og form. Við þetta
verk þarf, auk textans, einhverja á-
kveðna aðferð, sem dugar til þess
að leysa verkið af hendi. Sú aðferð,
sem notuð er, verður form athafnar-
innar. Undirrót allra helgisiða er trú
sú, sem Heilög Ritning boðar, en
mótun sína fá þeir af því andlega
lífi, sem sú trú byggir upp.
Um uppruna einstakra helgisiða er
oftast ekkert vitað. Þeir hafa orðið
til af innra eðli athafnarinnar, þ.e.
þœr tilfinningar og hugsanir, sem at-
höfnin framkallar, hafa skapað þá.
Sumir helgisiðir eru sameiginlegir
flestum trúarbrögðum, s.s. hneiging,
knéfall og söngur, en aðrir eru sér-
stakir fyrir hver trúarbrögð, eins og
t.d. krossmarkið fyrir kristna menn.
Eins og fyrr segir, er Heilög Ritning
grundvöllur kristinna helgisiða að
viðbcettum arfi frumkirkjunnar. í
Gamlatestamentinu eru nákvcem fyrir-
mceli um alla hluti, sem að þeim lúta.
Allir byggjast þeir á guðlegum fyrir-
mcelum. Auk þess voru fastar erfða-
hefðir fyrir guðsþjónustum samkundu-
húsanna og helgum máltiðum. Þeir
79