Eimreiðin - 01.04.1927, Blaðsíða 24

120 ÞORGEIR LJÓSVETNINGAGOÐI eimreidin
Hve mörgum höfðingjum kann að hafa verið mútað með
þessu fé, fáum við ekkert um að vita. Því hinir kristnu sagna-
ritarar reyna að draga fjöður yfir þetta og sleppa flestir að
geta um mútuféð. En um einn höfðingjann vitum við þó með
vissu, að honum var mútað. Og það var einmitt sá höfðing-
inn, sem mest reið á að fá á sitt band, sjálfur lögsögumaður-
inn Þorgeir Ljósvetningagoði.
A því, að Þorgeir hafi mútur þegið fyrir aðstoð sína við
kristnitökuna, getur enginn vafi leikið, því fyrir því eru
alveg órækar heimildir, og ber öllum saman, nema um sjálfa
upphæðina. Um hana hefur dálítill ruglingur orðið hjá sumum
í frásögninni. En sá ruglingur skiftir engu.
Elzta heimildin fyrir þessu er sjálfur Ari fróði, áreiðanleg-
asta heimildin, sem til er í fornritum vorum. Hann segir, að
Síðu-Hallur hafi „keypt“ af Þorgeiri lögsögumanni að segja
upp kristindómslögin, þó hann væri enn heiðinn. Og eins 03
vant er, skýrir Ari frá heimildarmanni sínum fyrir þessu. En
það var Teitur ísleifsson í Haukadal, sá maðurinn, sem bezt
mátti um þetta vita, þar sem hann var sonarsonur Gissurar
hvíta, þess manns, er féð hafði meðferðis frá Olafi konungi
og mest barðist fyrir kristnitökunni.
En hvernig á að skilja orðið »keypti« hjá Ara, skýrir
Kristnisaga (k. 11) betur. Því þar stendur: »Hallur keyptt
hálfu hundraði silfurs að Þorgeiri goða, er þá hafði lögsögu*
0. s. frv. Hér fær maður þá að vita, hve há upphæðin var,
sem honum var borguð, og kemur þá næst til athugunar,
hvort þetta eiginlega voru mútur, þó orðið »keypti« bendi ó-
neitanlega til að svo hafi verið. En til þess hafa menn ekki
viljað trúa Þorgeiri, og hafa því yngri sagnaritarar viljað skýra
þetta svo, að upphæðin, sem Þorgeir fékk, hafi að eins verið
ný lögsögumannslaun, viðbót við Iaun hans sem lögsögumanns
heiðingjanna, af því að lögin, sem hann segði upp, hefði átt
að gilda jafnt fyrir báða parta, kristna menn og heiðna. Hafa
menn viljað styðja þetta með því, að þessi viðbót hafi einmitt
verið jöfn hinum almennu, lögákveðnu lögsögumannslaunum.
En þetta er alt fullkominn misskilningur.
Hin lögákveðnu lögsögumannslaun voru samkvæmt Grágás
(Kgbk. I, 209) 2 hundruð álna vaðmála af lögréttufé. En það