Eimreiðin - 01.04.1927, Side 70

166
ALÞJÓÐARÁÐ OQ RÍKI í EVRÓPU
eimreiðiN
Með friðarsamningunum 1919 breyttist flatarmál ófriðarlandanna flestra.
Þannig misti Þýzkaland 68 823 □ km. lands með 6V2 milj. íbúa, Austur-
ríki misti 216 171 □ km., Ungverjaland 332 401 □ km., Rússland 961 797
□ km. og Tyrkland 4 684 □ km. Af þessu landi fengu Frakkar 14 500
□ km., Rúmenar 156 989 □ km., ítalir 23 445 □ Km., Grikkir 21085
□ km., Danir 4 046 □ km. og Belgir 990 □ km. Auk þess risu upp
ný sjálfstæð ríki. En af þeim eru þrjú stærst: Tékkóslóvakía, Júgóslóvakía
og Pólland. Samkvæmt nýjustu skýrslum er fiatarmál allrar Evrópu
9657451 □ km. og fólksfjöldi 463 609 000.
Hugmyndin um gerðardómsbandalag ríkja er æfagömul. Þ'annig stakk
Georg konungur í Bæheimi upp á því árið 1460, að komið yrði á fót
slíku bandalagi til þess að tryggja ævarandi frið meðal allra þjóða.
Ekkert varð þó úr framkvæmdum fyr en á 16. öld að Hinrik IV. Frakka-
konungur flutti bandalagstillögur sínar (Áformið mikla: Le Grand Dessein).
Til þeirra má rekja hugmyndina um Þjóðabandalagið og upphaf alþjóða-
réttar. En þegar Hinrik IV. féll frá, féllu einnig allar framkvæmdir þessa
máls niður. Eftir orustuna við Watérloo stofnuðu þeir Rússakeisari,
Prússakonungur og Austurríkiskeisari hið svonefnda heilaga bandalag, en
það varð hvorki langætt né til mikilla nytja, enda ekkert heilagt við það
nema nafnið.
Árið 1915 var fyrst tekið að starfa að stofnun Þjóðabandalagsins. En
skriður kom fyrst á málið eftir að Wilson Bandaríkjaforseti lagði fram
fjórtán tillögurnar frægu í janúar 1918. Þar gerði hann ráð fyrir, að
þjóðirnar gengju í bandalag, sem útkljá skyldi á friðsamlegan hátt allar
milliríkjadeilur, sem upp kynnu að koma. Frumvarp til sáttmála fyrír
bandalagið var lagt fram á friðarfundinum í París og samþykt 28. apríl
1919.
í Þjóðabandalaginu eru nú 56 ríki. Þau eru þessi: Abyssinia, Albanía,
Argentína, Ástralía, Austurríki, Belgía, Bolivía, Brasilía, Bretland, Búl-
garía, Canada, Chile, Columbía, Costarica, Cuba, Danmörk, Dominíca,
Eistland, Finnland, Frakkland, Frírlkið írska, Grikkland, Guatemala, Haili,
Holland, Honduras, Indland, Ítalía, Japan, Júgóslóvakía, Kína, Lettland,
Libería, Lithaugaland, Luxemburg, Nicaragua, Noregur, Nýja Sjáland,
Panama, Paraguay, Persía, Perú, Pólland, Portúgal, Rúmenía, Salvador,
Síam, Spánn, Suður-Afríka, Svíþjóð, Svissland, Tékkóslóvakía, Ungverja-
land, Uruguay, Venezuela og Þýzkaland. Með því að ganga I Þjóða-
bandalagið hafa öll þessi ríki skuldbundið sig til að vinna saman að
alþjóðaheill, reyna að útkljá allar deilur sín á milli á friðsamlegan hátt,
og vinna sameinaðar gegn hverju því ríki, sem segi einu eöa fleiri ríkj-
um innan bandalagsins stríð á hendur.
í sambandi við Þjóðabandalagið stendur Alþjóðadómstóllinn í Haa3
og Alþjóðaumbótaráð verkalýðsins.1) Auk þess hefur Þjóðabandalagið
haft það mál til meðferðar að koma á fót sérstakri stofnun fyrir andlega
1) Sjá Þjóðabandalagið eftir Kristínu Matthíasson, Eimr. 1925 IV, bls. 306—317.