Eimreiðin - 01.04.1927, Síða 71

eimreiðin
ALÞJÓÐARÁÐ OG RÍKI í EVRÓPU
167
samvinnu allra þjóða. Bauð franska stjórnin bandalaginu að leggja fram
e>na miljón franka árlega til þessa fyrirtækis, og skyldi stofnunin hafa
fast aðsetur í París. Tilboð þetta samþykti Þjóðabandalagið 1924, og í
lanúar 1926 hóf stofnunin starfsemi sína. Sérstök nefnd ræður tilhögun
allri og skipar forstöðumenn stofnunarinnar. Innan hennar eru ýmsar
deildir, og hefur hver þeirra sitt starf með höndum. Þar er t. d. sérstök
deild fyrir háskólaviðskifti þjóðanna, vísindadeild, Iagadeild, bókmenta-
^eild, Iistadeild o. s. frv.
Þjóðabandalagið er þegar orðin mikil og voldug stofnun, með flókinni
°3 margbrotinni starfstilhögun. Það er stórfelt og mikilvægt hlutverk, sem
það hefur tekist á hendur. En mjög eru skoðanir manna skiftar um það,
hve mikils megi vænta af starfsemi þess í framtíðinni.
Alþjóða-landbúnaðarráð var stofnað í Rómaborg árið 1905 og eiga 71
ríki og nýlendur fulltrúa í því. Það er stofnað í þeim tilgangi að tryggja
sameiginlegan hag bænda um allan heim, bæta kjör þeirra, finna nýjar
leiðir til samvinnu þeirra, er landbúnað og akuryrkju sfunda, og afla
upplýsinga um alt, sem lýtur að búnaði, akuryrkju og markaðsverði Iand-
búnaðarafurða í öllum löndum.
Af alþjóðasamtökum verkamanna eru fjögur merkust: Alþjóðasamband
verklýðsfélaganna, stofnað 1901, sem hefur aðalaðsetur sitt í Amsterdam,
Rauða alþjóðaverkalýðsfélagasambandið f Moskva, stofnað 1921, Annað
alþjóðasamband verkamanna, stofnað í Hamborg 1923 upp úr eldra al-
þjóðaverkamannasambandi, er stofnað var 1889 og starfaði alt fram að
styrjöldinni miklu, — og Þriðja alþjóðasamband verkamanna, stofnað í
Moskva 1919. Af öðrum alþjóðasamböndum í Evrópu skulu þessi nefnd:
Alþjóðasamband kvenna (International Woman Suffrage AUiance), stofn-
að 1902 í Lundúnum, Samband Zionista, stofnað 1897, til þess að sam-
eina Gyðinga allra þjóða og vinna að stofnun Gyðingaríkis í Palestínu,
Alþjóðaviðskiftaráðið í París, stofnað 1920, Alþjóðaréttarráðið í Haag,
stofnað með styrk frá ameríska miljónamæringnum Carnégie árið 1914,
Alþjóðakirkjusambandið (The World Alliance for Promoting International
Priendship through the Churches), stofnað í Lundúnum 1914, Alþjóða-
samband samvinnufélaga, stofnað 1826 af Robert Owen, með aðselur í
Lundúnum, Alþjóðasamband Esperantista (Internacia Centra Komitato de
la Esperanto-Movado), stofnað í Helsingfors árið 1920, og Alþjóðasam-
band Rauða krossins í Genf, stofnað 1863.
Þótt langt sé nú Iiðið síðan páfadæmið hafði yfir löndum að ráða, er
það þó oft talið með Evrópuríkjunum. Um nálega þúsund ára skeið, eða
frá dögum Karlamagnúsar og fram til ársins 1870 var það voldugt ríki,
þó að því væri þegar í lok miðalda mjög tekið að hnigna. Á árunum
1859 til 1870 voru ýmsar tilraunir gerðar til þess að fá páfann til pess
að láta af hendi veraldleg völd sín. En allar þær tilraunir urðu árang-
urslausar. í september 1870 lagði Victor Emanuel kirkjuríkið undir sig,
en þessu mótmælti páfinn 20. sept. s. á. Með tryggingarlögunum frá 13.
Piaí 1871 var páfanum trygð friðhelgi og konungleg lotningarmerki. Hann