Eimreiðin - 01.04.1927, Side 106

202
RITSJÁ
EIMREIÐIN
Guðmundur Kamban: SENDIHERRANN FRÁ JÚPÍTER. Drama-
tískt æfintýr í þrem þáttum. Rvík 1927.
Leikrit þetta kom út þriðjudaginn 24. maí og var Ieikið í fyrsta sinn
samdægurs af leikflokki þeim, sem höf. hefur æft hér í Reykjavík á þessu
vori. Með því hefur það verið staðfest, sem reyndar var kunnugt áður,
að höf. er bæði frumlegur og frjór í hugsun, þó að talsvert skorti á þá
athafnakyngi í Ieik þessum, sem er svo mikilvægur þáttur í öllu drama.
Einkum verður vart nokkurs mátfleysis í síðasta þætti, og maður getur
ekki varist þeirri hugsun, eftir að hafa lesið leikritið, og þó enn fremur
eftir að hafa séð það á leiksviði, að höf. hafi hlotið að flýta sér um of
við að semja síðasta þáftinn, eða ekki tekið á því sem hann átti til um
lokaatriðin. En Kamban er snillingur í því að opna ímyndunaraflinu ný
svið, gefa hugum manna meira að starfa, og snilli sinni beitir hann í
þágu siðgæðisins þannig, að úr efninu verður bæði snörp ádeila og
prédikun. Leit hans að siðfágun er óviðráðanleg innri þörf, sem gerir
hann skygnan á veilurnar í lífinu, eins og því er alment lifað. Hugsunin
er þjálfuð og skörp, stundum svo, að úr verða djúphyggju-setningar
handa Iesandanum að hugleiða. Því leikrit þetta er ekki síður fallið til
lesturs en leiks, eins og nálega öll leikrit, sem verulega er í spunnið.
Fyrsti þátturinn gerist á heimili utanríkisráðherra, þar sem fyrir er
allmargt gesta til þess að taka á móti sendiboða frá annari stjörnu. íbú-
um Júpíters hefur tekist að koma á skeytasambandi við Jörðina og segja
fyrir um, hvernig framleiða skuli með lífefnalegum tilraunum líffærakerfi
handa sendiherranum, meðan hann dvelur hér á jörðunni. Og Jörðin hefur
sent fulltrúa sinn til Júpíters í staðinn. Samkvæmi þetta endar með skelf-
ingu, því með hreinskilni sinni, bæði um menn og málefni, móðgar hinn
háttprúði sendiherra, Devúndríam, óviljandi alla samkvæmisgestina, hvern
af öðrum. Hann gerir gestunum strax gramt í geði með því að afþakka
allar góðgerðir. Gremjan eykst að mun, þegar hann biður um að taka
vistirnar burt, því að hann þoli ekki að sjá fólk borða. Það eru þúsundir
ára síðan menn hættu að borða á Júpíter. Næringin er unnin þar úr
sólarhitanum og tekin inn í baði. Hann móðgar frúrnar með því að skýra
frá, að allir gangi naktir á Júpíter „aðallega af siðferðilegum ástæðum",
að þar dansi engir nema sakleysingjarnir, þ. e. þeir, sem hafi mist vitið,
að titlana noti ekki aðrir á Júpíter en börnin, þegar þau séu að leika
sér við húsdýrin, o. s. frv. Og hann móðgar virðulegan hæstaréttardóm-
ara með því að setja hann nákvæmlega á bekk með böðlinum, sem