Eimreiðin - 01.04.1927, Síða 109

EIMREIÐIN
RITSJÁ
205
mesin. Vilja þeir „gera Föringar sjálvbjargnar I öllum Iutum“ eins og
hinn glæsilegi foringi þeirra, Jóannes Patursson, orðaði það.
Á aðeins 125 síðum tekst Jacobsen að gefa lesandanum ágæta mynd
af sögu Færeyinga, þjóðernisvakningu þeirra, sem síðan fær pólitískan
hlæ, er Jóannes Patursson kemur aftur frá landbúnaðarnámi í Noregi
árið 1901. Enginn sem lesið hefur hina aðdáanlegu Iýsingu höfundarins
á Jóannesi mun geta gleymt honum. Hún er sígild Iist, enda finnur maður
Ijómann af þessum færeyska höfðingja, sem í einu er mesta skáld þjóðar
sinnar, stærsti bóndinn þar og um langt skeið stjórnmálaleiðtogi þeirra.
Er hann svipmikill, eins og konungur, í færeysku peysunni sinni, og er
mynd af honum á bls. 48.
En á bls. 66 er mynd af öðrum manni, Iaglegum, gráhærðum manni,
með tvo krossa hangandi í silkihorni kjólsins. Er það Oliver Effersöe
sýslumaður. Er hann um flest andstæða Jóannesar. Af ætfarríg var hon-
um teflt fram gegn Patursson og það á örlagastundu, árið 1906. Þá var
J. P. nýbúinn að semja við ráðuneyti J. C. Christensens um fjárhagslegt
sjálfstæði Færeyja. Danir skyldu gjalda fast árgjald, en Færeyingar annars
vera sjálfbjarga. Þetta gripu persónulegir fjandmenn Jóannesar á lofti og
sönnuðu, að Færeyingar gætu aldrei orðið fjárhagslega sjálfbjarga, jafn
ótvírætt og það var sannað fyrir Jóni Sigurðssyni um Islendinga. Paturs-
son — níhilistinn svarni — féll við kosningarnar, en Effersöe lýsti yfir í
Ríkisdeginum að „vi Færinger föle os fuldstændig som danske". Þessi
yfirlýsing frá Færeying hefur ruglað menn, svo enn í dag vita menn lítil
deili á sjálfstæðismönnum. Samlyndinu hefur hrakað, því Danir hyggja
sjálfstæðismenn einskonar uppreistnarmenn.
Misskilningurinn náði hámarki sínu í ræðu, sem Neergaard forsætis-
ráðherra hélt þann 26. okt. 1923, er hann lýsti því yfir, að bæði stjórn-
arskráin og ríkismálið, Danskan, skuli vera sameiginleg fyrir alt ríkið,
hér eftir sem hingað til (BIs. 94). Nú sáu Færeyingar, að þeir fengju
jafnvel ekki að halda tungu sinni, og því síður var von um að fá hana
virta. Var félagið Loysing þá stofnað undir forustu Paturssons, og vill
það algjöran skilnað.
Nú eru málin á ringulreið. Allir standa saman um mesta hagsmuna-
mál Færeyinga, rétt til fiskiveiða við Qrænland. Jafnaðarmenskan vinnur
á, en hún lætur þjóðernismálin að jafnaði sitja á hakanum.
Bókin er prýdd fjölda mynda. Eru þær flestar af nafnkendum mönnum,
en nokkrar af gömlum útskurði og heimilisiðnaði. Sýnir Iistfengi Fær-
eyinga sig þar, sem í allri bókinni. Menn ættu t. d. að athuga myndirnar