Eimreiðin - 01.07.1929, Síða 46

230
REVKJAVÍKURSTÚLKAN
EIMREIÐIN
En af hverju fer ég nú svo mörgum orðum um þetta í
sambandi við Reykjavíkurstúlkuna?
Áður en ég svara þeirri spurning, verð ég fyrst að gera
þá játning, að þó að eðlilegast væri að trúa skólum vorum
fyrir forgöngu að þessu verki, hef ég ekki mikla trú á ár-
angrinum fyrst um sinn. Á leiðinni héðan til Englands hlýddi
ég fyrir nokkru á tal eins Englendings, sem kvæntur var
íslenzkri konu. Hann átti tal við danskan mann, og sagði
honum frá því, að hann vildi ekki hafa börn sín í skólum
hér á íslandi. Hann bjóst við, að þeim væri ef til vill kendar
lexíurnar eins vel hér og annars staðar — but they become
so rude, because they are taught no manners (þau verða svo
ruddaleg, af því að þeim eru ekki kendir mannasiðir). Frá
skólavist minni hérlendis veit ég sjálfur — og ég hef komist
að raun um, að það hefur ekki breyzt síðan — að í engum
skóla þessa bæjar, æðri né lægri, er nokkur tilraun gerð til
að kenna nemendum vandaðan framburð á móðurmáli voru,
hvað þá vandað orðaval í tali þeirra. Þó er mér skylt að
geta þess, að ég hef hitt tvo skólamenn síðustu árin, annan
úr Reykjavík, hinn af Akureyri, sem hefur sárgramist þessi
vanræksla á frumskyldu hvers barnaskóla. Ef vér ætlum að
sannfæra aðra um gott menningarástand hér á landi, verðum
vér að leyna þá þessari vitneskju.
Og nú get ég loks gefið Reykjavíkurstúlkunni úrlausn á því,
hvers vegna ég hef yfirleitt kosið að gera hana að umtals-
efni mínu.
Það er talsháttur á Englandi, að þrjár kynslóðir þurfi til að
gera karlmann að prúðmenni. Það er talsháttur í Frakklandi,
að hverja unga stúlku megi gera að drotningu. Og frá því að
alþjóðleg siðfágun hófst í Evrópu, hafa konurnar alstaðar tekið
henni fyrst. Hún er í rauninni konunnar verk, og ég veit
ekkert fegra að segja um konur. Reykjavíkurstúlkan hefur a
fám árum tekið gagngerðri breyting, ekki aðeins í klæðaburði
og fasi, heldur líka að sjálfstæðum smekk. Og það er blindur
maður, sem ekki sér, að bak við þessa ytri breyting gægist
fram sjálf orsök hennar, þrá eftir að prýða umhverfi sitt, þrg
eftir að njóta þægilegra samvista, þrá eftir unaði af lífinu,