Eimreiðin - 01.07.1929, Side 140

324 GUÐFRÆÐINGAR OG ÞJÓÐIN eimreiðin
saga ísraels er merkilegust fyrir þá sök, að margbreytnin er
tiltöiulega mikil — vér höfum í ritum þjóðarinnar lýsingar á
trúarlegu lífi frá dimmustu forneskju, rjúkandi af mannablóði
og tryltum hugsunum, og alt fram á daga Rómaveldis, þegar
trúarlífið birtist í raun og veru aðeins á einn hátt, þannig að
um verulega lifandi glóð sé að ræða — í ættjarðarást oS
ættartrygð (sérstaklega hjá Fariseunum). En fjölbreytnin í
sögu Gyðinga er þó ekki svo mikil, að gróðinn sé ekki meiri
fyrir guðfræðinemann að verja sama tíma til þess að skysn'
ast þó ekki væri nema rétt inn fyrir dyrnar hjá samanburðar-
guðfræði. Vitaskuld kemst hann ekki nema ofurlítið áleiðis á
þeim skamma tíma, sem hér er um að ræða, en hann g®*1
komist á spor, sem hann gæti síðar þrætt sig eftir.
Aðalröksemdin fyrir því, að kristindómurinn verði ekki slit*
inn úr samhengi við gyðingdóminn, er sú staðhæfing, að ]esús
sé mjög skyldur hinum gyðinglegu spámönnum andlega. Þetta
er rétt. En jafnrétt er hitt, að allir trúarlegir spámenn erii
næsta skyldir. Enda er hitt með öllu rangt, að Jesús sé ekki
nema hæsti tindurinn í hinum spámannlega fjallaklasa Gyð'
inga. Um enga persónu verður það frekar sagt en hann, að
mannheimurinn allur sé hans föðurland.
En mestu máli skiftir í þessu sambandi sú staðreynd, hve
gyðingdómurinn hefur frá öndverðu skygt á kristindómin0,
Gyðingdómurinn hefur notað kristindóminn sem grímu, er
hann var að leggja undir sig veröldina. Vér höfum drukkið
inn í oss gyðinglegt hugsanalíf og gyðinglegan lífsskilning °S
haldið, að vér værum að bergja af kristnum hugsunum. Og sU
ný siðbót í kristninni væri ekki minst virði, að gera mönnuiu
sem allra ljósastan þann mismun, sem hér er á, ef rétt
er eftir litið. Gyðinglegur »absoIutismus« og kristin mann-
gildistrú eru tvær andstæður, sem erfitt er að samrýma. 03
mér finst frami íslenzkrar kirkju verða að meiri, ef hún átt-
aði sig á þessu betur en yfirleilt verður sagt, að gert sé 1
kirkjuheiminum annarsstaðar.
Þá vil ég geta þess, að mér virðist sá tími, sem ég hef
varið til þess að lesa um og eftir Pál postula, hafa verið
næsta ófrjór. En eins og kunnugt er, er honum eigi setlað
all-lítið rúm í guðfræðináminu. Að minsta kosti hefur sá.höf-