Eimreiðin - 01.07.1937, Page 117

eimreiðin
RITSJÁ
349
I3að er skarpskygni vísindamaunsins og innileiki föðurins og mannvinar-
ins, sem gera rit ]>etta ]>að, sem höfundur þess vill auðsjáanlega, að ]>að
sé: Hugvekja ti! foreldra og almennings um merkasta viðfangsefni 20.
aldarinnar, viðfangsefni, sem aliir verða að hjálpast að að leysa.
Urmull af bókum, ýmsra tegunda, er gefinn út árlega. Bók þessi gæti
orðið prófsteinn á hvað bjóða má íslenzkri alþýðu. Eiga það að vera
imgaræsandi dægurbókmentir, eða kannske metæðispésar, sem kenna
niönnum t. d., hvernig eigi að reykja vindil til þess að askan verði 7 cm.
liing — ega ejga j,ag að vera sigildar bókmentir, t. d. um uppeldismál,
eins og þessi ágæta bók?
I>að cr i nokkurt stórræði ráðist að gefa út svona stórt rit um ]>etta
efni hjá svo fámennri þjóð, sem vér íslendingar erum. Þýðandinn hefur
unnið hér milcið og crfitt verk, en ágætt. Þýðingin er svo góð, að vel
væri hægt að hugsa sér bókina frumsamda á islenzku. Og útgefandinn
fiefm- seg bókinni fyrir sæmandi búningi. En báðir fá þeir beztar þakkir
fioldnar, ef reynslan sýnir, að nægir lesendur séu til í landinu fyrir bókina.
ísal; Jónsson.
GnSmiindur Finnbogason: MANNEAGNAÐUR. Rvilt 193/ (ísaf.prentsm.).
Gelur nokkurt gagn eða gaman verið að þvi að lesa tækifærisræður
"'anna, löngu eftir að þier iiafa verið fluttar? Að sjalfsögðu fer það eftir
]>'!, i>ve efnismiklar þær eru. Ef ræðumaður er mælskur, l>á getur liann
flutt ræðu sina svo að hrifi, jafnvel þótt ræðan sé efnislítil. Sé ræðan
hvorttveggja, efnismikil og flutt af mælsku, ]>á hrífur hún einnig,
l)pgar liún er lesin, lörigu eftir að hún var flutt. Ræður Ciceros ólga
vnn i dag af mannviti og magnþrunginni mælsku, þótt þær séu fluttar
fyrir 2000 árum. Engin list er göfugri en mælskulistin, og engin list krefst
annarar eins þjálfunar. Þeir, sem hafa lesið æfisögu Giadstones, eftir John
■Morley, munu liafa veitt því eftirtekt hvílika rækt Gladstone lagði þegar í
«sku við ræður sinar. Hann iðkaði mælskulistina eins og hverja aðra náms-
grein á stúdentsárunum, og liélt náminu áfram alla æfi. Hann varð líka
e)i>n af mestu mœlskumönnum heimsins, og enn í dag er unun að þvi að
frsa sumar ræður hans.
Islendingar hafa ált marga góða ræðumenn, enda þótt bókmentir vorar
séu ekki auðugar að þeirri grein listarinnar, ]>egar frá eru teknar nokkrar
■'fburðasnjallar ræður, sem geymst liafa hér og ]>ar í fornsögum vorum.
H\ort sem þær ræður liafa verið skráðar sem næst því að þær voru flutt-
41 p cða ekki, þá sýna þær, að hinir fornu íslendingar hafa margir verið
' c‘i máli farnir. Frægasta dæmið um málsnild frá kirkjusögu miðalda
liér a landi er Jón Vídalín. Ræður lians liafa gildi enn i dag vegiia anda-
Kiftarinnar, ]>ó að guðfræðin i þeim sé fyrir löngu úr móð. Annars eru það
þingræðurnar, sem ásamt stólræðunum mörgum liafa notið þeirra sér-
véttinda hér á landi að vera færðar í letur. En tækifærisræður, eins og þær,
sem þessi nýja bók dr. Guðmundar Finnbogasonar flytur, eru svo að segja
nýniæli i íslenzkum hókmentum.