Eimreiðin - 01.07.1946, Síða 42

186
FRÁFÆRUR OG YFIRSETA
bimreiðin
Allir tóku þátt í önnum þeim, er fráfærunum fylgdu, en ekki
mæddi þó minnst á smölunum, sem aS jafnaði voru börn, eða
óharðnaðir unglingar. Áttu þeir oft vonda daga í yfirsetunni,
einkum þegar rigningar voru miklar, eins og síðar mun sagt frá.
En þegar gott var veður, var ævi þeirra sannkallaður sólskins-
dagur. Voru ærnar þá oftast þægar, því ekkert annað að gera fyrir
smalana en liggja og sleikja sólskinið, anda að sér ilmandi fjalla-
loftinu, lilusta á söng fuglanna, leita uppi hreiður þeirra og
skoða egg eða unga, hlusta á suð randaflugunnar og skoða híbýli
hennar o. m. fl. En fyrsta og helgasta skyldan var að gæta ánna
vel og týna þeim ekki. Við yfirsjón í þeim efnum lágu þungar
átölur húsbændanna, sem flestir unglingar þeirra tíma vildu
í lengstu lög komast hjá.
Þegar ég man fyrst eftir, fóru fráfærur venjulega fram kring-
um helgina í tíundu viku sumars, oftast á föstudegi, eða laugar-
degi. Mátti á ýmsu sjá þess merki, þegar dró að fráfærum. Sást
þá hreyft störfum, sem sjaldan var átt við á öðrum tímum árs,
svo sem að smíða og dytta að færigrindum, en þær voru þá orðn-
ar til á liverju heimili, en að stía ám á stekk að mestu lagt niður.
llát, stór og smá, voru tekin út úr búri og soðin eða þvegin úr
sjóðandi vatni, látin síðan þorna úti og borin svo aftur til búrs.
Skilvindur voru þá hvergi til. Var það mikil og vandasöm vinna
að halda ósúrum öllum mjólkurílátum, sem flest voru gerð af
tré. En það þótti eigi góð húsfreyja, sem ckki var þeim vanda
vaxin, enda nýttist mjólkin þá eigi að fullu, ef ílát súrnuðu-
Var lagður í þetta slíkur metnaður, að tækist svo illa, að ílat
súrnuðu, reyndi hver, sem sök átti þar á, að leyna því eins og hægt
var, en einkum þótti eigi sæma, að slíkt bærist út af heimilinu-
Ég hygg, að flestir liafi hlakkað til fráfærnanna, þrátt fynr
hið mikla og aukna erfiði, er þær höfðu í för með sér. Var oft a
þessum árum víða orðið þröngt í búi um það leyti árs, svo fólkió
fagnaði ])ví að fá meira og betra fæði, því eflir fráfærur var
jafnan sem nóg væri af öllu til matar, þó að hálfgerð vandræöi
hefðu ríkt áður. Var þess beðið oft og innilega, þegar leið að
þessum þráða degi, að veður yrði gott, enda ekki smalað, ef
veðurútlit þótti eigi tryggt.
Þann dag, sem l'æra átti frá, voru allir á fótum eldsnernnia,
kl. 5—6, því mikið verk var framundan. Jafnvel börnin gatu