Eimreiðin - 01.04.1954, Blaðsíða 66

138
ÖXIN RIMMUGtGUR
eimrf.ibin
henni voru unnin, og bera þær frásagnir allar það með sér, að
hún hafi verið breið fyrir egg. Þessi mannkynssaga getur þess
ennfremur, að her Haralds Guðinasonar hafi aðallega verið vopn-
aður öxum og spjótum. Aðrar heimildir um Harald Guðinason
og orrustur hans geta þess, að hann, sem verið hafi garpur, mikih
að vexti og afli, hafi borið vígöxi eina svo mikla, að hann hafi
fellt með henni í einu höggi riddarann og hestinn. Þetta þætti
vísast ósennilegt í íslendingasögum, — þó að það sé hvergi nærri
eins fjarstæðukennt eins og það kann að virðast í fljótu bragði.
Ennfremur segir þar, að hann hafi frá upphafi haldið fram þess-
um öxum og vopnað garpa sína með þeim, þegar hann fékk
mannaforráð, og að þær hafi mest verið tvíhentar, en ekki verið
borinn með þeim skjöldur. Haraldur er talinn falla árið 1066.
Sé það rétt, að þessar axir hafi tíðkazt nokkuð á tíð Haralds,
þá virðist ekkert ómögulegt og jafnvel fremur sennilegt að ein-
staklingar þeirra hafi verið til í byrjun elleftu aldar, þegar Njála
getur fyrst um Rimmugýgi.
í Þjóðminjasafninu í Reykjavík er varðveitt öxin, sem Agnes
og Friðrik voru höggvin með, og er venjuleg ruðningsöxi. Hún
er stór að vísu, en þó ekki svo þung, að hún sé ekki vopnhæf
fyrir vaskan mann. En það er auðséð hverjum þeim, sem ber
skyn á járnsmíði, að auðvelt hefði verið, með því að fara öðruvísi
með efnið, að lengja egg hennar allt að þriðjungi, án þess að
hún yrði þyngri, og væri þá fengin sú stærð, sem ætla má eftir
sögunni að Rimmugýgur hefði.
Mér þykir leitt að geta ekki svarað afdráttarlaust spurningunni,
sem ég varpaði fram í byrjun. Vænti ég þess þó, að mér verði
ekki láð það, því að órækar sannanir vantar. Ég ætlaði aðeins
að benda á nokkrar þær líkur, sem frá sjónarmiði leikmanna
benda til þess, að Njála geti lýst vopninu rétt. Meðan sannanir
vantar gegn tilveru Rimmugýgjar, mættu lærdómsmenn vara sig
á að neita henni alveg.
Sem stendur er ekki fyrir hendi fé til víðtækra fornminjaleita.
En kæmi einhvern tíma til þess, að þar fari fram hlutlaus og
gaumgæfileg rannsókn, áður en þjóðin hefur gleymt örnefnum
og öðrum fróðleik, sem hafa má til hliðsjónar, gæti vel svo farið,
að sú rannsókn ætti eftir að gera afneiturum okkar tíma ein-
hvem grikk.
Skal aldrei að óreyndu tileinka þeim hinn kaldræna málshátt:
„Bezt er að tala nóg — ætíð er hægt að taka aftur.“
Guðmundur Þorsteinsson frá Lundi-