Eimreiðin - 01.04.1954, Blaðsíða 12

84
VIÐ ÞJÓÐVEGINN
EIMREIÐIN
mál í sambandi við afmælið. Hefur það reynzt orð að sönnu, hvað
þau blöð íslenzk snertir, sem vér höfum átt kost á að kynna oss
frá lýðveldishátíðinni, því í þeim mun ekki finnast nokkur lína
um hina nýju stjórnarskrá, sem lofað var við stofnun lýðveldisins.
í forustugrein dagblaðsins Vísis frá 16. júní, Lýðveldið tíu
ára, er réttilega á það bent, að alfrjáls þjóð hefðum vér ekki
orðið 1918, heldur fyrst árið 1944, er hið íslenzka þjóðveldi var
endurreist. Blaðið telur, að almenn velmegun sé nú meiri hér á
landi en um geti áður, að íslendingar fari nú sjálfir með öll sín
mál og að það mundi nú þykja ganga geðveiki næst að láta sér
detta í hug, að vér færum að afhenda nokkrum erlendum aðilum
þau aftur, t. d. utanríkismálin.
Þjóðvil jinn, málgagn Sameiningarflokks alþýðu, sósíalista-
flokksins, birtir forustugrein á þjóðhátíðardaginn, undir fyrir-
sögninni Framtíðin, sem hefst á yfirlýsingu um trú á, að ís-
lendingar eigi „mikla og göfuga framtíð í vændum", þrátt fyrir
skuggahliðar þjóðlífsins á liðnum áratug, „landráðin miklu, er
lýðveldið var svikið á vald stríðsóðu stórveldi og íslenzk grund
lögð undir járnhæl bandarísks hers“.
Um stórmál eins og landhelgismálið og handritamálið greinir
menn hér á landi yfirleitt ekki á. Hvorugt málið er flokksmál, og
ummæli blaðanna sýna Ijóslega, að þjóðin stendur heil og óskipt í
þeim. Nokkru öðru máli gegnir um landvarnirnar, þátttöku vora í
Atlantshafsbandalaginu og þó einkum um dvöl bandarískra her-
manna hér á landi og framkvæmdir þær, sem verið er að vinna
að hér í varnarmálum. Blaðaummælin hér að framan sýna þetta.
Þó er þess að gæta, að ekki stendur nema lítið brot þjóðarinnar
að baki þeim flokksblöðum, sem ákveðið vinna gegn landvörnum.
Stóryrði og landráðabrigzl hafa einnig fælt ýmsa frá málstaðn-
um sjálfum. Hitt dylst ekki, að þjóðinni er nú Ijós orðin sú
hætta, sem henni stafar af varnarleysi á ófriðartímum, þó að
hún kjósi að sjálfsögðu ekkert fremur en frið og öryggi í heim-
inum og að mega búa ein og óáreitt að sínu. Henni er einnig
orðið Ijóst, að hlutleysisyfirlýsingar án nokkurra tækja til að
geta framfylgt þeim, eru orðaskvaldur og ekkert annað.
Fyrir tíu árum var komist svo að orði hér í Eimreiðinni (Við
þjóðveginn, 3. h. 1944, bls. 174); „Ytri form lýðveldisins eru að
verða fullgerð og föst. Þegar bráðabirgðastjórnarskrá þess hefur
verið endurskoðuð og lögð í nýju og fullkomnara formi fyrir þing
og þjóð til samþykktar og þegar það stjórnarskrárfrumvarp er
orðið að lögum, má segja, að myndun lýðveldisins sé lokið". Þvi