Tímarit lögfræðinga - 01.01.1968, Side 42

skort, hvorki í héraði né Hæstarétti. Geðvilla er talin
finnast með 8 sökunautum, en grunur er um dulda geð-
villu í fleiri tilvikum. Oftlega fara saman geðvilla og and-
legur vanþroski. Aðeins tveir þeirra voru úrskurðaðir
ósakhæfir og hlutu öryggisgæzlu. Hinir voru sakfelldir
athugasemdalaust. Ekki verður séð, að 16. gr. alm. hgl.
komi þar til athugunar né að dómstólar kanni, hvort refs-
ing muni bera árangur. Andlegs vanþroska á ýmsum
stigum er getið varðandi 13 sakbominga. Flestir eru þeir
treggáfaðir (greindarvísitala 70—85 stig). I einu tilfelli
var greindarvísitalan 60—70 stig (8—9 ára vitsmunaald-
ur). Flokkast það undir hálfvitahátt. x) Hvergi er minnzt
á 16. gr. varðandi þessa sakborninga. Virðist hún þó
koma til álita, a. m. k. ef um hálfvita er að ræða. Loks
er eitt dæmi um mann, er taldist fáviti og gcðvilltur.
Geðlæknir áleit sennilegt, að refsing gæti borið ár-
angur. Alitsgjörðin var ekki send læknaráði. Engar
hugleiðingar sjást um sakhæfið hvorki í héraði né
Hæstarétti, sbr. Hrd. XXVII, 657. Efri mörk fávita-
háttar eru talin við 50 stig. x) Markið hefur yfir-
leitt einnig verið miðað við 50 stig í Noregi. I seinni tið
hefur orðið vart tilhneigingar að takmarka geðveikishug-
takið norska (nær einnig til andlegs vanþroska) við ör-
vitahátt (35 stig). * 2) I Danmörku er „ándssvaghed i
hojere grad“ talið eiga við bæði örvitahátt og fávitahátt
og greindarmarkið sett við 50—55 stig. I Svíþjóð er
greindarmarkið lítið eitt hærra, um 65 stig. Þessar tölur
eru engan veginn algildur mælikvarði, heldur aðeins til
leiðbeiningar við endanlegt mat á sakhæfinu.
x) Símon Jóh. Ágústsson, Sálarfræði, bls. 238.
2) Gabriel Langfeldt, Rettspsykiatri for jurister cg leger,
bls. 152, og Johs. Andenæs, Alminnelig strafferett, bls.
260.
40
Timarit lögfræðinga