Tímarit lögfræðinga - 01.06.1968, Síða 27
vfirlýsingu Bandaríkjamanna árið 1776 og mannréttinda-
yfirlýsingu frönsku stjórnarbyltingarinnar árið 1789.
Þessi ákv. mannréttindayfirlýsingarinnar, ásamt ákv. 12.
gr. hennar um friðhelgi heimilisins eru allt réttindi, sem
okkur eru tryggð með ákvæðum stjórnarskrár okkar og
því ekki ástæða til að fara nánar út í hér. Hinsvegar eru
í 13., 14. og 15. gr. samþykktarinnar ný ákvæði um
mannréttindi, sem við höfum ekki ákvæði um í löggjöf
okkar. Má hér fyrst nefna ákvæði 13. gr., sem tryggja
eiga svokallaða ferðafrelsi manna. Sagt er, að menn skuli
vera frjálsir ferða sinna og' dvalar innan landamæra hvers
ríkis. Þá skal mönnum og vera rétt að fara af landi burt,
hvort sem er af sínu eigin landi eða öðru, og eiga aftur-
kvæmt til heimalands sins. I 14. gr. er einnig svo ákveðið,
að rétt skuli mönnum vera, að leita og njóta griðlands
erlendis gegn ofsóknum. A þessari reglu er þó gerð sú
undantekning, að eigi skuli þeir menn njóta griðlands,
sem flýja frá afbrotum eða atferli, sem brjóta i bága við
markmið og grundvallarreglur Sameinuðu þjóðanna. Hér
er að sjálfsögðu átt við stríðsglæpamenn og þá, sem að-
hylltust einræðisstefnur Nazista og Fazista, sem Samein-
uðu þjóðirnar höfðu sigrast á. Kom vitanlega ekki til
greina, að slikir afbrotamenn gætu skírskotað til þessara
ákvæða Mannréttindayfirlýsingarinnar. I 15. og 16. gr.
eru ákvæði, sem vernda eiga ríkisborgararétt manna og
rétt til að ganga í hjónaband, án tillits til kynþáttar, þjóð-
ernis eða trúarbragða. Þella eru ákvæði, sem enn eru ekki
viðurkennd mannréttindi í mörgum löndum heims. Er
það nú svo í ýmsum löndum, að hjúskapur milli hvitra
manna og þeldökkra er ekki einungis bannaður með
lögum, heldur og stórlega refsiverður.
I 17. gr. mennréttindayfirlýsingarinnar eru ákvæði tii
verndar eignarréttinum. Þar segir, að hverjum manni
skuli heimilt að eiga eignir, einum sér, eða í félagi við
aðra. Þá megi engan eftir geðþótta svipta eign sinni. Sé
þetta ákvæði borið saman við ákvæði 67. gr. stjómar-
Tímarit lögfræðinga
87