Tímarit lögfræðinga - 01.12.1990, Blaðsíða 19

enginn vafi leikur á að tjón, sem orðið hefur vegna lyfs, verður rakið til mistaka
læknis. Dæmi: Læknir mælir fyrir um rangt lyf eða of stóran skammt af lyfi og
honum má vera ljóst að hætta er á ferðurn. Sjúklingur á rétt til bóta úr
sjúklingatryggingu ATL, ef hann bíður tjón af þessu.
Hins vegar verða ýmis tilvik vafalaust hvorki flokkuð undir tjón vegna
læknisaðgerða né mistök starfsfólks á sjúkrastofnunum, sem lögin taka til. Hér
kemur einkum til greina tjón, sem aðeins verður rakið til skaðlegra eiginleika
lyfsins sjálfs. Sjúklingur gæti þá átt skaðabótakröfu á hendur seljanda eftir
reglum um skaðsemisábyrgð, en það er önnur saga. Heilsutjón vegna rangrar
afgreiðslu lyfs í apóteki verður ekki heldur talið hafa orðið vegna aðgerða
starfsfólks á sjúkrastofnunum, ef orsök er eingöngu gáleysi af hálfu starfsmanns
utan sjúkrastofnunar, t.d. lyfjafræðings.
Af því, sem nú hefur verið rakið, virðist ljóst, að ýmis konar tjón vegna lyfja
verður sjúklingur að bera, án þess að geta krafist bóta eftir hinum nýju reglum,
sem hér eru til umræðu.
í Noregi og Svíþjóð er meginreglan sú, að sjúklingatrygging greiðir ekki bætur
fyrir heilsutjón, sem hlýst af notkun lyfs, ef tjónið verður eingöngu rakið til
lyfsins sjálfs (þ.e. tjón, er ekki stafar af atvikum, er varða lækna eða aðra
starfsmenn heilbrigðisþjónustu). Bætur fyrir þess konar tjón greiða lyfjatjóns-
tryggingar, sem starfa í Noregi, Finnlandi og Svíþjóð, eins og vikið var að hér að
framan. Ein ástæðan til þess að sérstökum Iyfjatjónstryggingum var komið á fót
er sú, að eðlilegt þykir að framleiðendur, seljendur og innflytjendur lyfja beri
kostnað af tjóni, sem beinlínis verður rakið til lyfja. Kostnaður þessi lendir svo
endanlega á neytendum, þar sem taka verður tillit til hans, þegar verð lyfja er
ákveðið. Aðrir aðilar standa að sjálfsögðu undir kostnaði við sjúklingatrygging-
ar.
3.4 Bótaréttur samkvæmt skaðabótareglum eða vátryggingarsamningi
Réttur til bóta úr sjúklingatryggingu ATL er, eins og fram hefur komið, ekki
bundinn því skilyrði að tjónþoli eigi skaðabótakröfu að lögum. Bótagreiðsla frá
sjúklingatryggingu girðir heldur ekki fyrir það, að sjúklingur geri skaðabóta-
kröfu á hendur þeim, sem ábyrgð ber á tjóni hans. Tryggingabætur skulu þó
dregnar frá skaðabótakröfu eins og aðrar bætur samkvæmt ATL.
Sá, sem rétt á til bóta úrsjúklingatryggingu ATL, getur jafnframt átt bótarétt
eftir samningi um slysatryggingu eða líftryggingu (sjúklingatrygging greiðir m.a.
bætur við dauða sjúklings). Samkvæmt almennum vátryggingarskilmálum fyrir
slysatryggingar eru þó undanþegin slys vegna „lækningameðferðar, skurðað-
gerðar eða lyfjanotkunar, nema meðferðin sé að læknisráði vegna bótaskylds
slyss.“ Slysa- og líftryggingarbætur hafa hvorki áhrif á rétt til bóta úr sjúklinga-
tryggingu né bótarétt á hendur þeim, sem ber skaðabótaábyrgð samkvæmt
lögum.
145