Tímarit lögfræðinga - 01.12.1990, Qupperneq 24

Höfundaréttarnefndir á Norðurlöndunum hafa talið óþarft að skilgreina þessi
hugtök í höfundalögum.3
Gengið verður út frá því að „hugbúnaður" sé heildarheiti yfir eftirfarandi
gögn:
1. Forrit, bæði forritstexta, þ.e. forrit á frummáli (source code), og einnig á
vélarformi (object code).
2. Kerfislýsingar. Hér er átt við allar lýsingar í skriflegu máli, myndmáli eða í
öðru formi sem notaðar eru við gerð forrita.
3. Fylgigögn (documentation) eru öll gögn sem nauðsynleg eru til notkunar og
viðhalds forrita.4
Nútíma húgbúnaðargerð er í erlendum fræðiritum iðulega lýst sem „software
engineering“. Er þá verið að vísa til þess að beitt sé á kerfisbundinn hátt
vísindalegum og tæknilegum aðferðum. Ferli hugbúnaðargerðar er oft skipt
niður í stig. Frá höfundaréttarlegu sjónarmiði eru mikilvægust kröfugreining,
kerfishönnun og forritun. Undanfari þessa er forkönnun og á eftir fylgir prófun
og viðhald.
1. Kröfugreining (Requirements Phase). Á þessu stigi er ákveðið hvaða kröfur
gera skal til forrits, hvað forrit á að framkvæma, á hvaða vélbúnað á að nota það
o.s.frv. Kröfum þessum er í umfangsmiklum hugbúnaði lýst í sérstöku skjali,
kröfulýsingu (requirements specification).
2. Kerfishönnun (System Design). Á þessu stigi er það verkefni sem forrit á að
leysa greint niður, vandamálin eru greind niður í einingar, ákveðið hvað hver
eining um sig á að framkvæma og þeim síðan raðað upp í kerfi. Ákveðið er hvaða
upplýsingum forrit á að vinna úr, hvaða nöfnum þær nefnast og í hvaða magni
þær verða tilgreindar. Afrakstri þessa stigs er lýst í teikningum/upplýsingaflæði-
ritum sem teljast til kerfislýsinga.
3. Fínhönnun (Detailed Design). Á þessu stigi þarf hönnuður að finna aðferðir
til að leysa þau verkefni sem einstakar einingar eiga að inna af hendi. Felst þessi
vinna í því að velja og þróa svokallaða algoritma.5 Afrakstri þessa stigs er lýst í
myndritum, ýmist flæðiriti (flow-chart) eða nýrri tegund myndrita, (program
chart, á þýsku Struktogramm). Stundum er svokallað stoðmál (pseudo-code)'’
notað í stað myndrita.
3. Betænkning 1064/1986, bls. 39, SOU 1985:51. bls. 87, Kommittébetánkande 1987:8, bls. 255.
Varðandi skilgreiningu á hugtökum skal vísað til tillagna Alþjóðahugverkastofnunarinnar,
WIPO (World Intellectual Property Organization), að texta um sérhannaða vernd fyrir
hugbúnað, birt t.d. í GRUR Int. 1978, bls. 286.
4. Góða lýsingu á framangreindum gögnum er að finna hjá Haberstrumpf, bls. 17 - 18.
5. Algoritma má skýra sem lýsingu á því hvernig tiltekið verkefni er leyst af hendi. Á sama hátt og
lýsa má í smáatriðum þeirri einföldu athöfn að klæða sig á morgnana eru til algoritmar sem
tilgreina allar prímtölur lægri en 1000, svo dæmi sé tekið.
6. Skilgreint í McGraw-Hill Dictionary of Computers. bls. 216 sem forritstexti þar sem hver skipun
fyrir sig er þýdd og framkvæmd af tölvu.
150