Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.11.1994, Blaðsíða 40

Tímarit lögfræðinga - 01.11.1994, Blaðsíða 40
semdir sem byggja á mannréttindasáttmálanum hafa við úrlausn dómsmáls. Má enn vísa til lögskýringarreglu Hæstaréttar í Hrd. 1988 1532. í fræðilegu umhverfi vildarréttarins má kalla það eðlilega túlkun á dómi Hæstaréttar Islands, að bæta mætti úr (mögulegu) broti á ákvæðum mannréttindasáttmál- ans með því að lögfesta skýra heimild til að ganga gegn þessum réttindum - og taka af allan vafa, svo sem gert var í kjölfar dóms Hæstaréttar í máli þessu. 1 ljósi þjóðréttarlegra skuldbindinga reyndist sú niðurstaða ekki heillavænleg. 5. LOKAORÐ í grein þessari hef ég leitast við að sýna fram á nokkrar afleiðingar rótgró- inna hugmynda vildarréttarins í íslenskum rétti og nauðsyn þess að laga fræði- lega urnræðu og skilning á lögum og réttarframkvæmd að lagalegum raunveru- leika, fremur en að reyna að þvinga nýjan raunveruleika inn í fastmótað hug- takakerfi liðins tíma. Ég hef sérstaklega reynt að sýna fram á að óheft vildar- réttaráhersla, í lagasetningu og réttarframkvæmd, samrýmist illa þeim þjóðrétt- arlegu skuldbindingunr sem íslenska ríkið hefur tekið á sig með fullgildingu Mannréttindasáttmála Evrópu og nú síðast með lögtöku sáttmálans með lög- um nr. 62/1994. Það er mikilvægt að lögtaka Mannréttindasáttmála Evrópu snúist ekki upp í andhverfu sína; að menn telji ekki verkið unnið við upphaf þess. Það að lögfesta ákvæði mannréttindasáttmálans hefur litla sjálfstæða þýðingu. Það er framkvæmdin sem skiptir máli, lagaframkvæmdin og lögskýringin. Með sama hætti og það er framkvæmd stofnana Evrópuráðsins sem skiptir meginmáli um þýðingu sáttmálans að þjóðarétti - og í landsrétti aðildarrrkjanna - er það framkvæmdin hér á landi sem kemur til með að skipta meginmáli um það hvort lagasetning með lögum nr. 62/1994 verður marklaus eða ekki. Án þess að efnið hafi verið ítarlega rætt fræðilega hér á landi kemur nú beint til kasta þeirra sem fara með framkvæmdina, dómara. stjórnsýsluhafa og að sjálf- sögðu löggjafans. Við það starf er óhjákvæmilegt að líta til réttarframkvæmd- ar stofnana Evrópuráðsins, einkum túlkunar Mannréttindadómstóls Evrópu á ákvæðum mannréttindasáttmálans, og hef ég reynt að sýna fram á nauðsyn þess og réttmæti, þegar litið er til þess að íslenska ríkið hefur að þjóðarétti skuldbundið sig til að tryggja þegnum sínum þá vemd sem tryggð er með sáttmálanum og undirgengist það eftirlitsvald, sem byggt hefur verið upp sem stofnanaþáttur mannréttindasáttmálans. Ég hef sérstaklega reynt að sýna fram á að ákvæði 2. gr. laga nr. 62/1994, eins og ákvæðið er lagt upp í greinargerð þeirri sem fylgdi frumvarpi til laganna, fær illa staðist, en getur í rnesta lagi haft táknrænt gildi. Þótt þjóðréttarlegar skuldbindingar hafi að nokkru kallað á endurskoðun dómstóla á rótgrónum kenningum um valdmörk dómsvalds og löggjafarvalds og lögtaka mannréttindasáttmálans leiði til þess að dómstólum beri, í einstök- um málum, að meta hvort brotið sé gegn ákvæðum sáttmálans í löggjöf eða réttarframkvæmd, verður það þó að teljast eðlilegast í lýðræðissamfélagi að 188
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Tímarit lögfræðinga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.