Tímarit lögfræðinga - 01.11.1994, Síða 66

FUNDUR HINS NORRÆNA RÉTTARFARSFÉLAGS 1994
Dagana 28.-30. september sl. hélt Hið norræna réttarfarsfélag (Nordisk
Forening for Procesret) þing í Hillerpd á Sjálandi. Meðal fundarmanna voru
Stefán Már Stefánsson prófessor og hæstaréttardómararnir Þór Vilhjálmsson
og Hrafn Bragason. Þing þessi eru haldin á þriggja ára fresti og á þeim gefst
gott tækifæri til að fylgjast með því helsta sem er að gerast í réttarfari á Norð-
urlöndum. Þá gefur félagsskapurinn út fréttabréf sem þjónar sama tilgangi.
Fyrsta daginn á þinginu í Hillerpd voru haldin erindi um réttarfar þeirra
alþjóðadómstóla, sem Norðurlöndin eru aðilar að, tekin dæmi af málarekstri
fyrir þeim og sagðar nýjustu fréttir. Þetta eru dómstóll Evrópubandalagsins,
dómstóll EFTA, mannréttindadómstólinn og Alþjóðadómstóllinn. Þór Vil-
hjálmsson flutti erindið um EFTA-dómstólinn og skýrði út og dreifði reglum
um réttarfar fyrir honum. Fram kom að sjö mál hafa verið skráð hjá dóm-
stólnum. Hefur einu þeirra þegar verið vísað frá þar sem það átti ekki undir
lögsögu dómsins. Fyrsta málið sem hlýtur efnismeðferð verður hins vegar
flutt 19. október n.k. og varðar það ríkiseinkasölu áfengis í Finnlandi.
Isi Foighel dómari Dana í mannréttindadómstólnum flutti erindi um hann.
Kom fram að með mikilli fjölgun aðildarríkja verður það nokkrum tilviljunum
háð hverjir dómaranna sitja í dómi hverju sinni og getur það haft áhrif á
niðurstöður, því að dómararnir koma frá mjög ólíkum löndum þar sem ríkja
ólík viðhorf m.a. til réttarfars. Dómstóllinn reyni þó að fylgja fyrri fordæmum
sínum. Fyrirlesarinn lagði áherslu á að dómstóllinn ætti að dæma um hvort
lög og stjórnvaldsreglur aðildarríkjanna væru í samræmi við ákvæði Mann-
réttindasáttmálans. Hann væri hins vegar ekki áfrýjunardómstóll sem endur-
skoðaði úrlausnir dómstóla aðildarríkjanna. Því væru dómar hans ekki neinn
dómur yfir dómstólum ríkjanna heldur um það hvort Jring og framkvæmdavald
hefðu í ákveðnu falli farið að reglum sáttmálans. I umræðum sem fylgdu í
kjölfar erindisins kom fram nokkur ótti um að mannréttindadómstóllinn stefndi
í átt til svo mikilla krafna um að ströngustu formreglum væri fylgt að ekki
næðist að framfylgja efnisréttinum.
Erindin varðandi Evrópudómstólinn og Alþjóðadómstólinn höfðu ekki eins
mikið erindi til okkar. Erindið um Alþjóðadómstólinn var þó athyglisvert,
þurfi Islendingar að leggja mál varðandi veiðar við Svalbarða undir Alþjóða-
dómstólinn.
Annan dag þingsins var fjallað um ný lög um opinbert réttarfar í Noregi
og Finnlandi og þær breytingar, sem þau hafa í för með sér. í Noregi giltu
þær reglur að opinberum málum, sem dæmd voru á fyrsta dómstigi hjá héraðs-
dómstólum, mátti skjóta beint til Hæstaréttar Noregs nema áfrýjað væri til
nýrrar sönnunarfærslu. Kærunefnd Hæstaréttar gat þá sagt fyrir um hvort máli
skyldi vísað til fullnaðarmeðferðar Hæstaréttar um lög og refsiákvörðun. Sú
regla gilti að þrír hæstaréttardómarar gátu, væru þeir sammála, vísað máli frá
Hæstarétti vegna þess að það væri ekki álitið svo þýðingarmikið að Hæstarétti
214