Tímarit lögfræðinga - 01.03.1996, Page 26

hið nýja brot hefur verið framið áður en skilorðsdómur gekk. Heimilt er þó
samkvæmt ákvæðinu ef sérstaklega stendur á að láta skilorð haldast og dæma
sér í lagi óskilorðsbundna refsingu fyrir hið nýja brot. Ella tekur dómarinn bæði
málin til meðferðar og dæmir þau í einu lagi. Heimilt er að hafa þann dóm
skilorðsbundinn. í niðurlagi ákvæðisins segir síðan að sé refsing dæmd (ekki er
beitt skilorðsbundinni frestun á ákvörðun refsingar) skuli tiltaka hana eftir
reglum 77. gr. laganna hafi hið nýja brot verið framið eftir uppsögu héraðsdóms
í upphaflega málinu, en eftir reglum 78. gr. þeirra hafi hið nýja brot verið fyrr
framið. Samkvæmt 2. mgr. 57. gr. téðra laga er upphaf skilorðstíma ákveðið í
dómi hverju sinni. Sýnist almennt vera tíðkað að miða upphafstíma skilorðs við
uppkvaðningu dóms þó að þess sjáist einnig dæmi að hann miðist við dóms-
birtingu. Ég hygg að lengi vel hafi sá skilningur verið uppi, væri upphaf skil-
orðstíma á annað borð miðað við dómsuppkvaðningu, að nýtt brot fæli í sér
skilorðsrof ef það væri framið eftir uppkvaðningu skilorðsdómsins og þá óháð
því hvort búið væri að birta hann við framningu nýja brotsins. í þessu var einnig
talið felast að tiltaka bæri refsingu samkvæmt seinni dóminum með hliðsjón af
77. gr. almennra hegningarlaga. Tveir nýlegir dómar Hæstaréttar ganga hins
vegar í aðra átt. Skal þar fyrst nefndur H 1994 2854. í því máli var til umfjöll-
unar brot sem ákærði hafði framið eftir að kveðinn hafði verið upp yfir honum
skilorðsbundinn dómur í öðru opinberu máli. Var sá dómur kveðinn upp 21.
desember 1992, en hann ekki birtur ákærða fyrr en 16. janúar 1993.1 dómsorði
þess dóms var kveðið á um það að ákærði skyldi sæta 3 mánaða fangelsi en
fresta bæri fullnustu þeirrar refsingar og hún falla niður að liðnum tveimur
árum frá uppkvaðningu dómsins. í nefndum hæstaréttardómi segir svo þegar
kemur að ákvörðun refsingar ákærða vegna seinna brotsins:
Brot ákærða var framið eftir að dómur var kveðinn upp í Héraðsdómi Reykjavíkur 21.
desember 1992 í öðru opinberu máli yfir honum og sex öðrum mönnum. Sá dómur var
hins vegar ekki birtur ákærða fyrr en 16. janúar 1993 og þar með eftir að brot það, sem
hér er til úrlausnar, var framið. Lýsti hann þá yfir að hann myndi una dóminum, en
samkvæmt honum var ákærða gert að sæta fangelsi í þrjá mánuði skilorðsbundið. Með
því að birting dómsins hafði ekki farið fram verður ekki lagt til grundvallar, að háttsemi
sú sem ákærði hefur nú gerst sekur um, hafi falið í sér skilorðsrof. Verður refsing ákærða
ákveðin með hliðsjón af meginreglu 78. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940.
í sömu átt hnígur H 1993 248.15 Samkvæmt þessum dómum miðast því
skilorðsrof og mat á því hvort ákvarða beri refsingu í nýju dómsmáli eftir
reglum 77. eða 78. gr. almennra hegningarlaga alfarið við birtingu skilorðs-
dóms og þá án tillits til þess hvort upphaf skilorðstíma samkvæmt honum sé
miðað við uppkvaðningu hans. Þessi skilningur leiðir til þeirrar niðurstöðu, að
það haft einvörðungu þýðingu að miða upphaf skilorðstíma við dómsupp-
kvaðningu ef dómfelldi er viðstaddur hana. Er sú niðurstaða eðlileg f ljósi þess
að skynsemisrök mæla gegn því að nýtt brot feli í sér skilorðsrof ef sakbomingi
er ekki kunnugt um skilorðsdóminn. Þá er í 57. gr. almennra hegningarlaga
20