Tímarit lögfræðinga - 01.03.1996, Page 73

sóknara hins vegar og hversu margar hefðu leitt til sakaráfellis. Með sama hætti
gerði hann grein fyrir tölfræði vegna ársins 1994 á Vestfjörðum.
Hann kvað það vera skoðun sína að ótvírætt bæri að fjölga þeim málaflokkum
þar sem lögreglustjórum væri falið að höfða og flytja opinber mál. Hann kvað
umhugsunarvert hvort lögreglustjórar ættu ekki að hafa nein afskipti af áfrýjun
þeirra mála sem þeir flyttu.
Þá tók til máls Ingibjörg Benediktsdóttir héraðsdómari. Erindi hennar
nefndist:
Stjórn þinghalds, sókn og vörn í opinberum málum.
Hún kvað nýmæli í löggjöf um opinber mál hafa reynst vel. Skipulagning og
undirbúningur þinghalda hefðu tekist með miklum ágætum og skipulagning
dómara á þinghöldum færi fram í samráði við báða aðila. Hún kvað dómara
stjóma þinghaldi við aðalmeðferð sem endranær. Við lagabreytinguna hefði sú
breyting orðið á að sækjandi mætti í öllum málum. í fyrstu hefðu spumingar til
vitna hvílt að mestum hluta á herðum dómara, en margir dómarar hefðu breytt
út af vananum. Sækjanda bæri að fylgja málunum eftir og eðlilegt væri að hann
og verjandi leiddu yfirheyrsluna, þótt dómari gæti hvenær sem er gripið inn í.
Aðalhlutverk dómarans ætti að vera stjómun þinghaldsins. Hún benti á, að nú
gætti þeirrar tilhneigingar í minni háttar málum að dómari léti sækjanda og
verjanda það eftir hvaða vitni kæmu fyrir dóm. Dómara bæri þó skylda til að
hlutast til um að lykilvitni kæmu fyrir dóm.
Hún kvað það skoðun sína að betra væri að taka framburð vitna upp á segul-
band, m.a. vegna þess að hrynjandi og orðfar næðust ekki við endursögn
dómara. Þá væri sú hætta ætíð fyrir hendi að við endursögn væm mönnum lögð
orð í munn. Þá gengi þinghald betur og snurðulausara fyrir sig, ef segulband
væri notað. Hún kvað nauðsynlegt að taka af skarið um hvemig yfirheyrslur
ættu að fara fram, en í VI. kafla oml. væm ákvæði er gerðu ráð fyrir að dómari
spyrði vitnið. Hún kvað það rétt verjanda og sækjanda að fá að vita hvort
dómarinn ætlaði sér einvörðungu að stýra þinghaldi og láta þeim eftir að spyrja
vitnið eða hvort ætlunin væri að þeir spyrðu vitnið. Þá rakti hún kenningar
norsks fræðimanns um það hvemig dómarar skuli vera í þinghöldum og
niðurstaða hennar er í tveimur orðum að dómarar skuli í þinghöldum vera alveg
mátulegir, eða „lige tilpas“.
Fyrirspumir bámst frá Olafi Berki Þorvaldssyni héraðsdómara til Ingibjargar
Benediktsdóttur og Friðgeir Bjömsson dómstjóri varpaði fram spumingum til
Olafs Helga Kjartanssonar sýslumanns og Boga Nilssonar rannsóknarlögreglu-
stjóra
Þá kom einnig fyrirspum frá Steingrími Gaut Kristjánssyni héraðsdómara.
67