Tímarit lögfræðinga - 01.02.2002, Page 26

aðrar nú en þær voru við gildistöku laga nr. 39/1922. Stafar það fyrst og fremst
af því að kpl. hafa ekki í dag sömu ráðandi stöðu á sviði fjármunaréttarins og
þau höfðu árið 1922 og lengi framan af. Síðustu áratugir hafa einkennst af
mikilli grósku í lagasetningu um samningstegundir á ýmsum mikilvægum svið-
um fjármunaréttarins en af því leiðir að dómstólar hafa úr meiri efnivið að
moða við úrlausn ágreiningsefna á þessum sviðum en áður var. Það er því engan
veginn sjálfgefið að dómstólar líti einvörðungu til nýrra kpl. þegar leysa skal úr
ágreiningsefnum á ólögfestum sviðum.
Hvað sem þessu líður er líklegt og jafnframt æskilegt að nýju kpl. muni sem
fyrr hafa mikil og afgerandi áhrif á þróun fjármunaréttarins í framtíðinni og þá
ekki hvað síst sem fyrirmynd við lagasetningu á öðrum sviðum fjármunaréttar-
legra samskipta. Er það reynsla annarra þjóða, t.d. Norðmanna. Þar í landi
gengu ný kpl. í gildi árið 1988 og hafa þau verið fyrirmynd við setningu laga
um aðrar samningstegundir, t.d. laga um þjónustukaup (lov om handverkertjen-
ester) árið 1989, laga um fasteignakaup (avhendingsloven) árið 1992 og laga
um byggingu nýs húsnæðis (lov om avtalar med forbrukar om oppfpring av ny
bustad) árið 1997. Sömu réttarpólitísku sjónarmiðin og búa að baki norsku kpl.
eru lögð til grundvallar í þessum þremur yngri lögum og var lögð mikil vinna í
að samræma efni þeirra ákvæðum kpl. Eru kpl. fyrirmynd um öll önnur atriði
en þau þar sem þörf er sérlausna með hliðsjón af eðli viðkomandi samningsteg-
undar.7
Af réttaröryggissjónarmiðum er æskilegt að þróunin verði á sama veg hér á
landi og í Noregi og bendir margt til að svo verði. í því sambandi skal bent á að
dómsmálaráðherra lagði fram á 127. löggjafarþingi frumvarp til laga um
fasteignakaup (þskj. 291,253. mál). í almennum athugasemdum með frumvarpi
til þeirra laga segir m.a. að í dómsmálum milli aðila að kaupsamningum um
fasteignir, þar sem fjallað hafi verið um ágreining um viðskiptin, hafi málatil-
búnaðurinn og niðurstaðan oftast verið reist á lögum nr. 39/1922 annað hvort
með löggjöfnun eða annars konar tilvísun til þeirra. Eftir gildistöku nýrra laga
hér á landi um lausafjárkaup, nr. 50/2000 1. júní 2001, sé hugsanlegt að réttar-
óvissan á sviði fasteignakaupa vaxi. Frumvarpið sé lagt fram í því skyni að bæta
úr þeirri réttaróvissu sem uppi hafi verið og blasi einnig við að geti vaxið vegna
breytinga á löggjöf um lausafjárkaup.8
I almennum athugasemdum frumvarps til fasteignakaupalaga, þar sem gerð
er grein fyrir meginefni þess, segir að efni reglna í frumvapinu sé tvíþætt. í I.-
VI. kafla séu ákvæði sem lúti að réttarsambandi kaupanda og seljanda. Um sé
að ræða kröfuréttarlegar reglur sem einkum mæli fyrir um skyldur þeirra og
hverju það varði ef þeir efna ekki þessar skyldur sínar. Séu ákvæði þessara kafla
svipuð reglum laga um lausafjárkaup nr. 50/2000 og sé leitast við að hafa
samræmi milli reglna um sömu atriði að því leyti sem það sé heppilegt og/eða
7 Sjá nánar um þessi atriði Erling Selvig: Kjðpsrett til studiebruk, bls. 42.
8 Alþt. 2001-2002, þskj. 291, bis. 17.
20