Tímarit lögfræðinga - 01.02.2002, Síða 59

vinnurekenda. ED segir í þeim dómi að meta verði út frá Pouchet og Federation
Francaise dómunum hvort sá sjóður sem tekist var á um í Brentjen 's verði tal-
inn fyrirtæki eða ekki. Tiltekin eru eftirtalin atriði um starfsemi hans:
a. Sjóðurinn ákveður sjálfur iðgjöld og lífeyri.
b. Sjóðurinn er söfnunarsjóður.
c. Lífeyrir, sem sjóðurinn greiðir, ræðst af ávöxtun hans og sætir eftirliti
[fjármálaeftirlitsins] hvað það varðar eins og tryggingafélag.
d. Sjóðnum er skylt að veita fyrirtækjum undanþágu frá skylduaðild og
greiðslu ef annar lífeyrissamningur gefur a.m.k. sömu réttindi ef annars
vegar hefur til hans verið stofnað innan tiltekins tíma eða ef greiddar eru
bætur til skyldutryggingasjóðsins við brotthvarf úr honum.
Dómstóllinn komst að þeirri niðurstöðu að lífeyrissjóðurinn væri fyrirtæki í
skilningi 81. gr. Rs37 og í samkeppni við almenn tryggingafélög. Það að sjóð-
urinn væri ekki rekin í hagnaðarskyni og byggði á samtryggingu breytti ekki
þeirri niðurstöðu. Síðan segir hann að án efa geri hin félagslegu markmið, sam-
tryggingin og takmarkanir í fjárfestingu, sjóðinn ekki eins samkeppnishæfan og
almenn tryggingafélög. Þótt það komi ekki í veg fyrir að sjóðurinn verði talinn
fyrirtæki geti það engu að síður réttlætt að honum séu veitt ákveðin sérstök rétt-
indi til að annast um viðbótarlífeyriskerfi,38 m.a. að vinna á grundvelli skyldu-
aðildar sem ákveðin sé í kjarasamningum og staðfest af stjórnvöldum sem að
jafnaði myndi stangast á við almennar samkeppnisreglur en það hefur m.a. ver-
ið gert hér á landi og tíðkast víða.
5.4 Niðurstaða
Þegar litið er heildstætt á íslenskar og evrópskar samkeppnisreglur má draga
þá ályktun að verkalýðsfélög og félagslegir sjóðir þeirra og önnur félög, sem
sinna félagslegu hlutverki þessara aðila, geti, að tilteknum skilyrðum uppfyllt-
um, talist vera fyrirtæki í atvinnurekstri í merkingu samkeppnisréttarins.
Það er sem sagt ekki félagsformið sem ræður því hvort verkalýðsfélög og
þau félög, sem rækja hlutverk þeirra, verði talin fyrirtæki í skilningi samkeppn-
islaga heldur grundvöllur, markmið, eðli og uppbygging starfseminnar. Þannig
getur starfsemi verkalýðsfélaga við ákveðin skilyrði verið háð þeim reglum sem
SKL setja og um leið íhlutunarrétti samkeppnisyfirvalda. Skoða þarf af ná-
kvæmni hvert tilvik fyrir sig.
6. LOKAORÐ
Hér að framan hefur aðeins lítillega verið tæpt á tveimur þáttum í margslung-
37 Sjá neðanmálsgrein 33.
38 ED nr. C-115/97 tl. 86.
53