Tímarit lögfræðinga - 01.10.2002, Blaðsíða 20

„Lögmaður skal sýna dómstólum fulla tillitssemi og virðingu í ræðu, riti og
framkomu. Gagnrýni á störf og starfsháttu dómstóla má einungis hafa uppi á
faglegum og málefnalegum grundvelli“.18
Aminnti stjómin lögmanninn, sent kærði úrskurðinn til Hæstaréttar, sem staðfesti
hann með vísan til forsendna. Lögmaðurinn kvartaði til Mannréttindanefndar
Evrópu, sem mun hafa beint því til aðila að sætta málið og gerði sáttatillögu, sem
aðilar féllust á. I sáttinni fólst, að íslenzka ríkið greiddi allan kostnað lögmannsins
af málinu fyrir Hæstarétti og fyrir nefndinni og að auki fékk lögmaðurinn bætur,
sem greiddar voru án þess að íslenzka ríkið viðurkenndi í sjálfu sér bótaskyldu. Lítill
vafi er á því, að hefði málið gengið til dóms hjá mannréttindadómstólnum, hefði
íslenzka ríkið verið talið hafa brotið gegn 10. gr. sáttmálans.
Nýlegur norskur úrskurður
Hér verður einnig að geta þess, að úrskurðamefnd norskra lögmanna hefur nýlega
komizt að þeirri niðurstöðu, að lögmaður hefði brotið gegn góðum lögmannsháttum
með orðalagi í stefnu, sem hann kynnti í fjölmiðlum áður en málið var þingfest.
Hefði lögmaðurinn gengið lengra í málflutningi sínum en það, sem sanngjamt
svigrúm hans til að gæta hagsmuna skjólstæðings heimilaði.19
Alyktun af dómum Mannréttindadómstólsins
Af ofangreindum dómum Mannréttindadómstólsins tel ég að draga megi þá
ályktun, að meiri kröfur verði gerðar til lögmanna en annarra um hóflegt
orðalag og aðgætni í gagnrýni á dómstólana og aðra þá þjóna réttvísinnar, sem
lögmenn eiga samskipti við.20 Þegar hinsvegar metið er frelsi lögmanna til
þátttöku í opinberum umræðum endranær, eiga þessi sérstöku sjónarmið um
hagsmuni af virðingu fyrir dómstólunum ekki við. Þá hafa lögmenn sama tján-
ingarfrelsi og aðrir, ekki meira en heldur ekki minna.
6. ÁREKSTUR TJÁNINGARFRELSIS OG FRIÐHELGI EINKALÍFS
Á undanförnum tveimur áratugum hefur Mannréttindadómstóll Evrópu æði
oft fjallað unt meint brot á 10. gr. mannréttindasáttmálans.
Tveir dómar mannréttindadómstólsins eru mikilvægastir vegna umfjöllunar-
efnis þessarar greinar:
18 Tekið eftir útgáfu Lögmannafélags íslands, sem dreift var meðal lögmanna vegna aðalfundar árið
2000.
19 Reifað eftir Lögmannablaðinu, 8. árgangi, júní 2/2002, bls. 11.
20 Vísa má til efnisgreinar 45 í máli Nikula: „Moreover, the courts - the guarantors of justice, whose
role is fundamental in a State based on the rule of law - must enjoy public confidence. Regard being
had to the key role of lawyers in this field, it is legitimate to expect them to contribute to the proper
administration of justice, and thus to maintain public conftdence therein".
214