Tímarit lögfræðinga - 01.10.2002, Blaðsíða 12

fjöldi frétta, viðtala og greina, þar sem flestir, sem til máls tóku, héldu því fram,
að dómur Hæstaréttar væri rangur - maðurinn væri samt sekur. Var ýmislegt
áberandi í þeirri umræðu allri, þó þrennt mest áberandi:
• heiftin í garð hins sýknaða manns,
• árásirnar á hann og
• algjör fáfræði eða skeytingarleysi um grundvallaratriði réttamkisins.
I útvarpspistli þekkts dálkahöfundar var maðurinn nafngreindur og þar með
var kærandinn að sjálfsögðu einnig auðkenndur, ef það var ekki þá þegar aug-
ljóst, eftir að skyldmennið hafði birt grein sína.
Afrýjandinn, Jón Steinar Gunnlaugsson hrl., stóð nánast einn til varna fyrir
manninn, réttarríkið og Hæstarétt og útskýrði m.a. um hvað hefði verið tekizt á
í dómsmálinu. I forsendum Hæstaréttar fyrir þeim dómi, sem meðal annars er
hér til umræðu, sagði um þetta:
Þegar leyst er úr því hvort einstök ummæli áfrýjanda hafi þær afleiðingar, sem áður
greinir, verður að líta sérstaklega til þess að hann lét þau falla á opinberum vettvangi
í umræðu um mikilsverð málefni, sem varðaði ekki eingöngu hvort skjólstæðingur
hans í opinberu máli hafi verið sekur um refsiverða háttsemi, heldur fremur hver séu
réttindi manns, sem sýknaður er með dómi af ákæru um slíka háttsemi, hvemig
almenningi beri að virða þau réttindi og hvaða tillit almenningur verði að taka til
dómsniðurstöðu þessa efnis.
Hvað sem lesendum finnst um niðurstöðu sakamálsins, og tjáningarfrelsið
leyfir ykkur að hafa skoðun á því og tjá hana!, treysti ég því, að sammæli sé um,
að í réttarríki eiga dómstólar að útkljá deilur, dómstólar réttarríkisins, ekki
múgurinn eða dómstóll götunnar. Þar gildir ekki alræði fjöldans, eða þeirra sem
hæst hafa og oftast tjá sig. Ekki má þó skilja þessi ummæli svo, að hinn almenni
borgari hafi ekki fullan rétt, ef til vill skyldu, til þess að taka þátt í umræðum
um svo mikilvæg málefni sem stöðu dómstólanna, réttindi sakaðra, og hverjar
sönnunarreglur í sakamálum eigi að vera og hvemig eigi að beita þeim.
Þótt ég hafi í tilefni fundarins og þessarar greinar flett í gegnum ágrip hæsta-
réttarmálsins, hef ég ekki þrautlesið hvert orð, sem féll í umræðunni, ekki heldur
allt, sem áfrýjandinn sagði í greinum sínum, viðtölum og útvarpsþætti. Sjálfur
hefur áfrýjandinn sagt í blaðagrein eftir dóminn 21. marz, að hann hafi aldrei
haldið því fram, að kærandinn hafi sagt ósatt, en hinn ákærði satt. Hann hafi
hreinlega ekki vitað, frekar en við hin, hver sannleikurinn var. Þetta verður að
hafa í huga, þegar dómur Hæstaréttar frá 21. marz er lesinn, ella kynnu lesendur
að telja, að það, sem þar er sagt um rangar sakargiftir, segi alla söguna um þau
orð sem féllu.
206