Tímarit lögfræðinga - 01.12.2002, Page 39

Eftirlit með öryggi og aðbúnaði á vinnustöðum
I lögum nr. 46/1980, um aðbúnað, hollustuhætti og öryggi á vinnustöðum,
eru almenn fyrirmæli, sem ætlað er að tryggja öryggi fólks á vinnustöðum. A
grundvelli Jressara laga hafa verið settar reglur um ýmis sérstök starfssvið, tæki
og búnað. I lögunum er mælt fyrir um, að sérstök stofnun, Vinnueftirlit ríkisins,
hafi með höndum eftirlit með aðbúnaði, hollustuháttum og öryggi á vinnu-
stöðum.
Látið hefur verið á það reyna, hvort mistök í slrku eftirliti geti bakað ríkinu
bótaábyrgð.
H 1957 102
G þurfti að greiða skaðabætur vegna vinnuslyss, sem varð í starfsemi hans. Slysið
var rakið til þess, að öryggishlíf vantaði á vél í þvottahúsi, sem hann rak. Nokkrum
mánuðum fyrir slysið hafði Vinnueftirlit ríkisins (þ.e. forveri þess) gefið vottorð um,
að umbúnaður véla G væri góður, þótt svo væri ekki í reynd. G krafði ríkið um
skaðabætur, sem svaraði til þeirra bóta, er hann hafði þurft að greiða starfsmanni
sínum, er slasaðist. Þeirri kröfu var hafnað með þeim rökum, að ákvæði laga um
eftirlit með verksmiðjum væri ætlað að efla almennt öryggi á vinnustöðum, en þau
drægju með engu móti úr skyldum vinnuveitanda á þessu sviði. Gæti því G ekki
beint framkröfu að ríkissjóði, jafnvel þótt eftirlitið hefði ekki verið framkvæmt með
þeirri kostgæfni er skyldi.
Vera kann að það hafi skipt máli uni niðurstöðuna, að G hafði uppi fram-
kröfu á hendur ríkissjóði. Það er þó vandséð, að það hafi átt að skipta máli
miðað við þau viðhorf um bótaábyrgð hins opinbera vegna mistaka við eftirlit
á þess vegum.
Opinbert eftirlit með fjármálastarfsemi
í lögum nr. 87/1998, um opinbert eftirlit með fjármálastarfsemi, eru ákvæði
um skipan eftirlits ríkisins með margs konar fjármálastarfsemi. Sérstakri ríkis-
stofnun, Fjármálaeftirlitinu, er falin þessi eftirlitsstarfsemi. Eftirlitið er mjög
umfangsmikið, enda fellur undir það starfsemi banka og sparisjóða, lífeyris-
sjóða, verðbréfafyrirtækja, vátryggingafélaga o.fl.
Ekki er kunnugt um dóma um ábyrgð ríkisins vegna mistaka við þetta eftir-
lit. í H 1996 1255 er ríkið sýknað vegna þess, að afsakanlegt var að bankaeftirlit
Seðlabankans hefði ekki brugðist fyrr við vanhöldum í rekstri fyrirtækis, sem
féll undir eftirlit þess. Eftirlit þetta heyrir nú undir Fjármálaeftirlitið. Niður-
staðan var ekki reist á rökum eins og þeim, sem áður hafa verið tíunduð.
Eftirlit með búnaði og ástandi bifreiða
í 67. gr. umferðarlaga, nr. 50/1987, er mælt fyrir um, að dómsmálaráðherra
skuli setja reglur um skoðun skráningarskyldra ökutækja. Það hefur verið gert
og hefur ríkið falið einkaaðiljum að annast þetta eftirlit.
343