Tímarit lögfræðinga - 01.11.2003, Page 11

landi tilskipun Evrópusambandsins 99/44EB frá 25. maí 1999 um tiltekna þætti
í sölu neysluvara og ábyrgð þar að lútandi. Tilskipunin var birt í Stjórnartíðind-
um EB 7. júlí 1999. Lög nr. 48/2003 byggja í meginatriðum á fyrmefndri til-
skipun, en auk hennar var við samningu frumvarps til þeirra laga höfð hliðsjón
af norrænum rétti á sviði neytendakaupa og þá sérstaklega norskum rétti. Lög
nr. 50/2000 um lausafjárkaup áttu sér um margt fyrirmynd í norsku kaupalög-
unum frá 1988. A árinu 2002 felldu Norðmenn ákvæði um neytendakaup brott
úr kaupalögum sínum og settu sérstök neytendakaupalög, og var þeirri fyrir-
mynd fylgt við setningu laga nr. 48/2003.5 Reglur hinna nýju neytendakaupa-
laga um riftun eru í flestu tilliti samhljóða eða sambærilegar riftunarreglum
kaupalaga nr. 50/2000, svo sem nánar verður vikið að síðar í grein þessari í um-
fjöllun um einstakar riftunarreglur.
Hinn 1. júní 2002 öðluðust gildi hér á landi lög nr. 40/2002 um fasteigna-
kaup (fast.kpl). Reglur þeirra laga um riftun eru í öllum aðalatriðum sambæri-
legar reglum kpl. um riftun. Verður reglna hinna nýju fast.kpl. getið til saman-
burðar í þeirri umfjöllun sem hér fer á eftir um riftunarreglur kpl.6 Einnig verð-
ur til samanburðar getið riftunarreglna þjónustukaupalaga nr. 42/2000 (þjón-
ustukpl.) þar sem það á við.
Kaflaskipting hér á eftir verður í grófum dráttum þannig að í 1. kafla, sem
er inngangskafli, er gerð grein fyrir efnisskipan, auk þess sem þar er að finna
5 Alþingistíðindi A-deild, 128. löggjafarþing 2002-2003, þskj. 904, 556. mál, bls. 17-19.
6 f athugasemdum greinargerðar með frumvarpi til fast.kpl. er vikið að því hvaða kostir stóðu til
boða við samningu frumvarps til laga um fasteignakaup. Athugað hefði verið hvort leita ætti fyrir-
mynda í dönskum rétti, þ.e. þeim lögum um neytendavemd við fasteignakaup sem gildi tóku 1.
janúar 1996, eða hvort aðrir kostir væru skynsamlegri. Orðrétt segir m.a. svo í athugasemdunum:
„Þau lög sem Norðmenn settu um fasteignakaup eru heildarlög um slík viðskipti. Þau gilda sam-
kvæmt efni sínu um öll fasteignakaup, en eru þó frávíkjanleg að hluta og gilda auk þess ekki ef sér-
lögum er til að dreifa, sbr. t.d. lov nr. 43 frá 13. júní 1997 om avtalar med forbrukar om oppfpring
av ny bustad m.m. (bustadoppfpringslova). Þau lög gilda að meginstefnu um samninga milli neyt-
anda og þess sem atvinnu hefur af byggingu húsa um kaup á íbúðarhúsnæði í byggingu. í norsku
lögunum um fasteignakaup (avhendingslova) eru reglur um flesta þætti réttarsambands kaupanda
og seljanda fasteignar. Eins og áður greinir hafa lögin mikla samstöðu með nýjum norskum lögum
um lausafjárkaup frá 1988. Lög um lausafjárkaup, nr. 50/2000, byggjast í meginatriðum á þeim
drögum sem norræni vinnuhópurinn setti fram á árinu 1984 í ritinu Nordiska köplagar, NU 1984:5.
í ýmsum greinum var þó leitast við að taka mið af séríslenskum aðstæðum. Svipar íslensku lögun-
um mjög til hinna norsku. Lausafjárkaup og fasteignakaup mynda kauparétt, sem eru grundvallar-
greinar í kröfurétti, einni helstu grein fjármunaréttar. Eins og lýst er að framan hafa reglur laga um
lausafjárkaup verið notaðar með lögjöfnun eða öðrum hætti við úrlausn mála um fasteignakaup í
þeim mæli sem unnt er. Það hefur því, eftir því sem við getur átt, verið samræmi milli þeirra reglna
sem gilt hafa um lausafjárkaup og þeirra sem beitt hefur verið í fasteignakaupum oft með ýmsum
afbrigðum. Á sumum sviðum verður reglum laga um lausafjárkaup þó alls ekki beitt um fasteigna-
kaup eins og áður er getið. Það er ótvíræður ávinningur af því að sem mest samræmi sé milli reglna
um lausafjárkaup og um fasteignakaup eftir því sem kostur er. Slíkt dregur úr óvissu á réttarsviðum
sem varða bæði þjóðarbúið og allan almenning mjög miklu og eru að auki mikilvægur hluti lög-
fræðinnar. Þess vegna er eðlilegt að gerð yrði tillaga um að ný lög um fasteignakaup verði sniðin
að nýjum lögum um lausafjárkaup og þannig valin sú leið sem Norðmenn fóru“. Alþt. 2001-2002,
253. mál, þskj. 291, bls. 21.
221