Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1991, Blaðsíða 26

24
Árbók Háskóla íslands
Sum ykkar leita eftir formlegri framhalds-
menntun en öll munum við mannast í lífsins
skóla, en einnig þar er námsferillinn misjafn-
lega langur og strangur.
Mörg ykkar munu halda til náms og starfa
við erlenda háskóla. Það verður í senn tími
erfiðis, átaka og ánægju þegar þið sannið fyrir
sjálfum ykkur að þið eruð jafnokar samstúd-
enta og samstarfsmanna ykkar og að þið
standist samanburð við bestu námsmenn
annarra landa. Farið því utan og aflið ykkur
frekari þekkingar, þjálfunar og reynslu og
styrkið umfram allt sjálfstraust ykkar. Ég vil
samt vara ykkur sérstaklega við einni freist-
ingu sem á vegi ykkar kann að verða en það er
freistingin að setjast að erlendis. Þú munt,
ágæti kandídat, þá fá gullin tækifæri og freist-
andi boð um vel launuð störf og stöður hjá
virtum fyrirtækjum og háskólum, boð sem
erfitt verður að hafna. Þú munt sennilega vilja
taka slíku boði í 2-3 ár en auðvitað ætlar þú
heim seinna. Ef þú starfar erlendis lengi þá
vex hættan á að þú missir fótfestuna og glatist
Islandi. Börn þín vaxa þá úr grasi á erlendri
grund og enn ætlar þú heim til íslands, en bara
seinna. Loks lætur þú af störfum fyrir aldurs
sakir og þá loks kemur þú heim til að njóta
ævikvöldsins hér að leiðarlokum. Þetta er ekki
sú mynd sem við viljum sjá af æviferli þínum.
Þú stendur í þakkarskuld við ættjörðina og
þessari þjóð áttu að helga krafta þína.
Þessar freistingar þekki ég af eigin raun.
Fyrir þrjátíu árum tók ég slíku tilboði um að
koma til starfa við bandarískan háskóla. Árin
iiðu eitt af öðru og þegar þau voru að verða tíu
þá fórum við loksins heim. Það getur vissulega
verið mjög erfitt að hafna gulli og glæstri
framtíð fyrir tækifæri til að takast á við ný og
erfið verkefni. Slíkar freistingar verða væntan-
lega á vegi þínum í einhverri mynd, kæri
kandídat, en við treystum því að þú komir
heim til starfa fyrr en síðar.
Samkeppni um vel menntað vinnuafl mun
stöðugt fara vaxandi, einkum samkeppni um
tæknimenn og fólk þjálfað til vísindastarfa.
Ljóst er að skortur verður á slíku fólki bæði í
Evrópu og Bandaríkjunum.
Fyrir nokkrum vikum var ég á fundi
evrópskra háskólarektora þar sem fjallað var
um Evrópu morgundagsins í ljósi Evrópu-
bandalagsins og aukins frelsis Austur-Evrópu.
Samskipti háskóla munu aukast verulega og
þá hreyfanleiki stúdenta og kennara. Harðn-
andi samkeppni um vel menntað fólk mun
leiða til atgervisflótta frá jaðarsvæðum Evrópu
til hinna auðugu Mið-Evrópulanda eða til
Norður-Ameríku. frskur rektor tjáði mér að
hjá honum væri staðan þannig að strax eftir
brautskráningu væru t.d. flestir rafmagnsverk-
fræðingamir famir, því að þeim væru boðnir
betri kostir erlendis. Þessi atgervisflótti verður
vaxandi vandi hér á landi í framtíðinni ef ekki
verður markvisst reynt að spyrna við með
ýmsum hætti. íslensk stjómvöld og íslenskt
atvinnulíf munu verða að keppa við erlenda
aðila um þetta vel menntaða íslenska vinnuafl.
Mið-Evrópulöndin og Bandaríkin munu bjóða
betri laun og aðstöðu og laða að hæfileika-
ríkasta fólkið frá Islandi sem og írlandi og
öðmm jaðarsvæðum Evrópu. I þessari baráttu
um besta fólkið verðum við einmitt að veita
ungu fólki tækifæri til að takast á við verðug
verkefni, veita þeim tækifæri til að hagnýta
þekkingu sína og tækni, við verðum að virkja
starfsorku þeirra og hæfileika. Þessi vandi vex
hvort sem íslendingar ganga í Evrópubanda-
lagið eða ekki.
Samkvæmt skoðanakönnunum virðist fylgi
unga fólksins við inngöngu í Evrópubanda-
lagið fara vaxandi. Aðildarríki Evrópubanda-
lagsins stefna að því að mynda eitt markaðs-
svæði þar sem fólk getur búið og starfað í
hvaða ríki bandalagsins sem er og engar
hindranir verða í vegi viðskipta með fjármagn,
vöru og þjónustu á milli þeirra. Menn eygja
þar meiri atvinnutækifæri, stærri markaði fyrir
íslenskar vörur og fyrirheit um betra líf. Ég er
sammála því að með inngöngu íslendinga í
Evrópubandalagið geta breytingar á viðskipta-
háttum haft úrslitaáhrif á viðskiptahagsmuni
og velferð þjóðarinnar, en afleiðingamar geta
verið ömurlegar þegar til lengri tíma er litið.
Kæri kandídat. íhugaðu málið vel og hugsa
þú um framtíð íslands sem fullvalda ríkis. Við