Búnaðarrit - 01.01.1925, Blaðsíða 101
búnaðarrit
Smábýli.
Skrifað handa sveitarblaði, sem út er gefið í Vatnsdal,
og heitir „Iugimundur gamli“.
Þeir, sem fara nokkuð víða um sveitir þessa lands á
sumrum, hljóta að veita því eftirtekt, hvað langflest
smábýli eru illa ræktuð. Skýrast mun þetta veiða fyrir
þeim, sem hafa sjeð hvernig smábýli annara landa eru
hirt. Þau hafa venjulega sárlítið land og oft hrjóstrugt,
en eru svo vel hýst og ræktuð, að maður skilur undir
eins, að fjölskyldum á þessum smábýlum getur liðið vel,
með einhverjum stuðning af daglaunavinnu á stærri jörð-
unum. Þótt þetta fólk þoli ekki mikil opinber gjöld, og
verði oftast að lifa sparlega, er það sjaldgæft að það sje
sveitunum til byrði, nema fyrir slys eða veikindi.
Þvert á móti, það styður stórbýlin, sem gjaldþolið hafa,
með vinnu sinni. — En að horfa á flest smábýlin hjer,
það er ömurleg sjón. Bæirnir eru jarðgrafnir smákofar,
sem ókunnugum gæti ekki dottið í hug að væri manna-
bústaðir, ef reykurinn sæist ekki upp úr eidhússtromp-
inum. Túnið er ógirtur þúfnakragi í kringum kofana,
og gefur augsýnilega lítið af sjer. Skrælingjamerkið er
auðsjeð á öllu. Maður finnur ósjálfrátt á sjer, að hjer er
fólkið eins og dæmt til örbirgðar — andlega og efna-
lega. Það rifjast upp fyrir ferðamanninum ýmislegt, sem
hann hefir lesið um bústaði og líf Eskimóa. — Það
segir sig sjalft, að vanræktu smábýlin eru niðurdrep
fyrir hvert sveitaríjelag, sem þau eru i, og svo fyrir
landið alt.