Dvöl - 01.09.1936, Síða 54

324
D Y Ö L
Sept.—okt. 1936
Nobelsverðlaunin
Árið 1896 lézt sænski auðmað-
urinn Alfrerl Nobel suður í San
Remo á Ítalíu. Hann lét eftir sig
eignir, sem námu rúml. 30 rnilj.
króna. Samkvæmt arfleiðsluskrá
hans skyldi pessu fé varið til
þess að stofna sjóð, en vöxtum
hans. átti árlega að skipta í fimm
hluta og veita þeim mönnum, senr
„gagnlegust störf hafa unnið í
|)águ mannkynsins" á síðustu
undanförnum árum. Einn hlutann'
skal veita þeim, sem gert hafa
þýðingarmestar upj.finningar eða
uppgötvanir á sviði eðlisfræð-
innar; annan þeim, sem með
mestum árangri hafa unnið að
uppgötvunum og endurbótum
efnafræðinnar; hinn þriöja þeim,
senr þýðingarmestar uppgötvan-
ir hafa gert á sviöi lífeðlisfræði
eða læknisfræði; fjóröi hlutinn
skai veittur þeirn, senr skara
fram úr á sviði bókmenntanna;
og loks á fimmti og síðasti hlut-
inn að renna til þess eða þeirra,
urbrúin, sem er fyrsta brúin, er
tengir hinar rlönsku eyjar rnegin-
fandinu. Næsta sporið er brú yfir
Stórstrauminn, þar næst verður
rætt um Stórabelti. Þá ætti ekki
lengur að þurfa að deila um,
hvorir eru betri, Eydanir eða
Jótar, þegar Danmörk er orðin
að einu Samtengdu landi.
sem lagt hafa fram drýgstan
skerf til eflingar friði og bræðra-
1 agi meðal þjóðanna.
vSérstök félög og stofnanir í
Svíþjóð skulu á hverjum tíma
ákveða, hverjir séu verðugastir
fyrir þenna mikla virðingarvott.
Þó skal friðarverðiaununum út-
hlutað af nefnd, sem norskaStór-
þingið skipar.
Þar sem gera má ráð fyrir, að
lesendum Dvalar þyki nokkur
fengur í að fá skýrslu yfir þá,
sein hlotið hafa. bókmenntaverð-
laun Nobels, verður hún birt hér.
Ártalið, þegar verðlaunin voru
veitt, er innan sviga á eftir hverju
nafni. Þess má að lokum geta,
að verðlaunin voru fyrst veitt
1901 og liefir þeim stundum ver-
ið skipt milii fieiri manna. Einn-
ig hefir komið fyrir, að sum árin
hafa engin verðlaun verið veitt
og geymist þá féð til næsta árs,
en þá er því úthlutað. Árið 1934
var upphæð verðlaunanna í hverj-
um flokki sænskar kr. 173.206.26.
Þeir, sem hiotið hafa bók-
menntaverðlaunin:
R. E. A. vSully Prudhomme, Frakk-
land (1901).
Th. Mommsen, Þýzkal. (1902).
Björnstj. Björnson,Noregur (1903).
F. Mistral, Frakkl. og J. Eche-
garay, Spánn (1904).
H. Sienkiewiez, Pólland (1905).
G. Garducci, Ítalía (19C6).
Rudyard Kipling, England (1907).
R. Eucken, Þýzkaland (1908).