Dvöl - 01.04.1938, Side 80

158
D V Ö L
A víó og dieif |
Fyrsta gasgríman.
J. B. S. Haldane prófessor í efnafræði
við háskólann í Cambridge hélt nýlega
fyrirlestur, þar sem hann sagði meðal
annars frá því, hvernig' fyrsta eitur-
gasgríman varð til. Faðir hans C. J. S.
Haldane hafði verið falið af ensku
stjórninni, eftir að Þjóðverjar fóru að
nota gas í apríl 1915, að finna örugga
vörn móti þessu nýja morðvopni. Á víg-
stöðvunum í Frakklandi uppgötvaði
hann að gas það, sem Þjóðverjar not-
Bremssen". — Waldemar Hammenhög:
„Anna Sevardt“. — Alice Lyttkens:
„Det ár dit ir langtar". — Eva Berg:
„Medelálders man“. — Harald Beijer:
„Kellermanns"......Aðeins hin síðast-
nefndi er nýr í hópi sænskra „best-sell-
crs“ höfunda.
Hvííur hrafn.
Að ljóðabók nái því takmarki að
verða ,,best-seller“ er svona h. u. b. eins
sjaldgæft fyrirbirgði og hvítir hrafnar!
Skáldið Hjalmar Gullberg náði þó þessu
max-ki á sl. ári með bók sinni „Att över-
vinna várlden". H. Gullberg er eitt ágæt-
a3ta ljóðskáld Svía af yngri kynslóðinni,
og vinsældir hans vaxa með hverri nýrri
bók. Nokkur af ljóðum hans hafa birzt
í íslenzkri þýðingu eftir Magnús Ás-
geirsson, og nú eitt í þessu hefti Dval-
ar. Annars kom út á árinu rnikill fjöldi
sænskra ljóðabóka, og margar þeirra
góðar.
uðu, var svokallað klórgas. Að þessu
fengnu safnaði hann sarnan á rannsókn-
arstofu sína, öllum þeim efnafræðis-
prófessorum, er hann gat náð til, og
meðal þeirra var sonur hans. Eftir að
allir höfðu fengið mismunandi poka og
hettur yfir höfuðið til hlífðar, voru þeir
lokaðir ihni i loftþéttu lierbergi, sem
síðan var fyllt með þynntu klórgasi.
Þai’na inni unnu þeir svo að rannsókn-
um sínum í heila viku, nótt og dag, þar
til þeim loksins tókst að finna upp og
útbúa hina fyrstu nothæfu og öinggu
gasgrímu til varnar klórgaseitrun.
Sjónaukinn.
Enski munkurinn Roger Bacon
(1214 1294) talaði um það, af mikilli
hrifningu, hvernig sjá inætti fjarlæga
hluti mjög greinilega, ef linsur (bjúg-
gler) væri notaðar. En svo er þessa
hvergi minnst í nokkur hundruð ár.
1 byrjun 17. aldar gera gleraugna-
smiðir í Middelburg í Hollandi til-
launir til þess að búa til sjónauka,
og með nokkrum árangri. En nafn
upphafsmannsins er með öllu óþekkt.
Það fyrsta, sem skjalfest finnst uin
sjónauka, er bænarskrá frá gleraugna-
smiðnum Hans Lippershey í Middel-
burg til hollenzku stjórnarinnar, dags.
2. okt. 1608. Hann fer þess á leit við
stjórnina, að hún veiti sér einkaleyfi
á áhaldi, til þess að sjá með í fjar-
lægð, eða greiði sér árlega þóknun.
Eftir að málið hafði verið rannsak-
að, greiðir stjórnin Lippershey hátt
verð fyrir tvo sjónauka, sem liann
hafði búið til, en synjar um einka-
leyfi eða fjárstyrk, með þeim forsend-
L