Dvöl - 01.07.1939, Page 19

DVÖL
177
rétta okkur bróðurhönd yfir hafið,
eins og þeir gerðu á fullveldishá-
tíðinni, þá er ekki að undra, þótt
okkur hér heima hlýni um hjarta-
rætur. Okkur kemur ekki til hugar
að neita þeim sannindum, að
frændur okkar vestan hafs standi
betur að vígi í menningarbarátt-
unni en við. Og það verður ekki
deilt um þá menningarlegu mögu-
leika, sem opnir stæðu íslenzkri
þjóð, ef hún reyndist fær um að
leggja fram sinn skerf í samband-
inu við frændurna í vestri.
Eins og áður er á drepið, hafa
sambönd eldri kynslóðanna vestan
hafs og austan að miklu leyti verið
persónutengsl. Enginn vafi er á því,
að elzta kynslóðin vestra hefir mjög
borið það samband fyrir brjósti,
vegna ástar sinnar til átthaga og
ættingja, og talið það sér í þágu,
ekki síður en við. Á hinn bóginn er
þetta nú allmjög að snúast við.
Ungir íslendingar í Vesturheimi eru
vafalaust sjálfum sér nógir gagn-
vart okkur. í framtíðinni má gera
ráð fyrir, að þágan yrði einkum
okkar íslendinga austan hafs. Þess
vegna var það eftirtektarvert að
heyra rödd æskunnar vestan hafs
1. des. fyrir ári og sannfærast um,
að þar er jarðvegur fyrir ný kynni
og tengsl á grunni menningarlegra
viðskipta, þótt gömlu persónu-
tengslin rofni smám saman.
Ég veit ekki, hvort ungum íslend-
ingum í Vesturheimi er það ljóst,
að jafnaldrar þeirra hér heima
hafa margir hverjir vakandi auga
á þeim, áföngum þeirra og sigrum
í amerískri menningarstarfsemi.
Þannig er því þó farið. Við fylgj-
umst gjörla með afrekum þeirra í
vísindum og listum og öðru því, er
við helzt kysum þjóð okkar til
handa.
Nú er svo komið, að með nýrri
heimsstyrjöld hafa lokazt fleiri og
færri vegir ungra íslendinga hér
heima, þeirra, sem áður leituðu
menningar suður í álfu.Enginn veit,
hvenær þeirri orrahríð léttir, né
hver þau skilyrði verða til menn-
ingarviðleitni, sem íslendingum
bjóðast aftur, er friður kemst á.
En hver sem þau annars kunna að
verða, er enginn vafi á því, að ís-
lenzkri menningu er hollt að fá
til jafnvægis menningarstrauma
vestan um haf, móti þeim mið-ev-
rópisku menningarstraumum, sem
mestu hafa verið hér ráðandi. Sú
fjölbreytni og úrvalsauki myndi
tvímælalaust styrkja hlutlæg við-
horf íslenzkrar menntastéttar
gagnvart viðfangsefnum þjóðar
sinnar. Hvort sem leiðirnar suður
í álfu lokast eða ei, ber okkur tví-
mælalaust að leita vestur um haf
og hagnýta okkur þá frændsamlegu
aðstoð, sem landar vorir í Vestur-
heimi mundu fúslega í té láta, svo
fremi að þeir sæju að við ættum
hug og dug til þess að notfæra
okkur hana.
Hér er of langt mál að fara
nánar út í þær menntagreinar, er
yrðu viðfangsefni ungra íslendinga
að heiman þar vestra, ef þeim gæf-