Uppeldi og menntun - 01.07.2005, Síða 110

SAMANTEKT OG LOKAORÐ
A›eins einn vi›mælenda minna telur a› samræmda prófi› í náttúrufræ›i kunni a› hafa
auki› vir›ingu og áhuga nemenda og foreldra fyrir náttúrufræ›i sem námsgrein. A›rir
vi›mælendur, sem fyrir daga prófsins höf›u byggt upp kennslu sem fanga›i áhuga
nemenda, telja a› tilkoma samræmda prófsins hafi flrengt kosti sína til a› halda slíkri
kennslu áfram. Þessir kennarar óttast a› prófi› ýti undir kennsluhætti sem hafa neikvæ›
áhrif á námsáhuga nemenda og vi›horf fleirra til greinarinnar.
Þegar reynt er a› meta áhrif samræmda prófsins á ákvar›anir vi›mælenda um
námskrá og kennsluhætti ver›ur a› líta á samræmda prófi› sem einn flátt af mörgum
sem hafa áhrif á fla› hvernig A›alnámskrá grunnskóla er í framkvæmd. A› einhverju leyti
er um gagnvirkni a› ræ›a sem kemur til dæmis fram í a› prófatri›i eru valin á grunni
Inntakstaflna Námsmatsstofnunar sem upphaflega voru bygg›ar á könnun á áherslum í
kennslu. Engu a› sí›ur vir›ist samræmda prófi› í náttúrufræ›i rá›a miklu um flá áherslu
sem inntaksflættir námskrárinnar fá í kennslu. Enn fremur vir›ist prófi› hafa áhrif á
hva›a tökum kennararnir taka flá inntaksflætti sem valdir eru til kennslu. Þarna eru fló
áhrifin óljósari og margræ›ari og fleiri flættir mikilvægir en samræmda prófi› eitt.
Margt bendir til erfi›leika vi› námsa›lögun í náttúrufræ›ikennslu á unglingastigi í
skólum vi›mælenda. Skýrasti vitnisbur›ur fless er sta›a fleirra nemenda sem ekki ætla í
samræmda prófi› en flurfa engu a› sí›ur a› sitja kennslu sem mi›ar a› undirbúningi
prófs sem fleir ætla ekki í.
Ekki fer milli mála a› í flremur af fjórum skólum vi›mælenda minna eru valgreinar a›
nokkru leyti teknar „í fljónustu“ samræmdu prófanna. Þetta kemur fram í valgreinum í
samfélagsgreinum og náttúrufræ›i sem vir›ast, a.m.k. ö›rum flræ›i, hafa fla› hlutverk a›
bæta vi› flann tíma sem gefinn er í kjarna til a› búa nemendur undir samræmda prófi›.
Enn fremur eru settar upp valgreinar í íslensku og stær›fæ›i og jafnvel í erlendum málum
sem ætla›ar eru fleim nemendum sem ekki hafa ná› árangri í flessum greinum. Í
umræ›ukafla er bent á a› fletta kunni a› vera óskilvirkt úrræ›i og dregin í efa gagnsemi
fless a› láta nemendur sitja aftur í sams konar kennslua›stæ›um og me› sams konar
námsefni og ekki hefur skila› fleim árangri á›ur.
Rannsóknin sem hér er til umræ›u er tilraun til a› veita innsýn í samhengi
samræmdra prófa og kennsluhátta í náttúrufræ›i í fjórum íslenskum grunnskólum. Varla
flarf a› taka fram a› af slíkri rannsókn má ekki draga of ví›tækar ályktanir. Margt er enn
á huldu um samspil fleirra flátta sem á endanum móta hina virku námskrá skólans og
rá›a mestu um hversu langt e›a skammt hún víkur frá hinni opinberu og hva› lendir í
svartholi núll-námskrárinnar. Til a› ö›last betri skilning flarf ítarlegri vi›töl vi› fleiri
kennara, og stjórnendur, vi›töl vi› nemendur og athuganir í kennslustofum og á
samræmdu prófunum sjálfum.
„ O G M A Ð U R F E R Í Þ A Ð A Ð S P I L A M E Ð … “
110
uppeldi_14arg_2hefti_9 copy 12/13/05 9:49 AM Page 110