Búnaðarrit - 01.01.1943, Blaðsíða 71
B Ú N A f) A H R I T
69
stöðuni i tandinu. Við þessi verzlunarviðskipti Eng-
lendinga í'engu íslendingar peninga inn í landið, sem
greiddi fyrir viðskiptuin landsmanna og skapaði nýja
alvinnuvegi, einkum er laut að sjávarútvegi, en af þvi
drógst fólk úr sveitunum að sjónuin.
Það seni mun þó hal'a breytt niestu hér á landi eru
alþýðuskólarnir, sem settir voru á stofn um og eftir
1880. Gagnfræðaskólarnir á Möðruvöllum og i Flens-
borg og búnaðarskólarnir í Ólafsdal, á Hólum og
Hvanneyri. Aukin alþýðufræðsla hefur skapað betri
skilning á velferðarmálum þjóðarinnar, hún hefur
gert menn starfshæfari og áræðnari, félagslyndari og
framtakssamari, og því leyst úr læðingi og sameinað
kraftana i verkunum.
Elzta og traustasta félagsstofnun á sviði landbún-
aðarins er stofnun Búnaðarfélags Suðuramtsins 1837,
sem Búnaðarfélag Islands hefur vaxið upp af, og
mörgu og miklu góðu til leiðar komið, bæði með góð-
uin ráðum, aukinni fræðslu og margsháttar styrktar-
starfsemi, en sem því miður hel'ur oftast verið bundin
við unnin afrek, fremur en nauðsyn. Af því leiðir,
að þeir bændur, sem bezta liafa aðstöðu, búa á góð-
um jörðum, sem vel eru i sveit settar og bezt hafa
skilyrði til menningar og samgangna liafa fengið
mesta styrkina. En fátækir bændur, sem búið hafa á
lélegum og afskekktum býlum hafa orðið útundan,
af því að þeir hafa ekki haft aðstöðu, til að geta upp-
l’yllt þær kröfur, sem settar hafa verið að skilyrði
l'yrir styrkveitingunum. Þannig er þessu varið með
flestar styrkveitingar á verklegar framkvæmdir, og
þeir sömu menn, verða oftast einnig útundan er um
fræðandi hjálparstarfsemi er að ræða, sökum þess,
að þeir eru oftast einyrkjar og búa á afskekktum
stöðum. Slikir bændur þurfa hvað lielzl hjálp og
fræðslu. Þessu og mörgu fleiru þarl' að breyta. Búnað-
inn þarf að rannsaka og skipuleggja eftir staðhátt-