Búnaðarrit - 01.01.1953, Blaðsíða 10
8
B Ú N A Ð A R R I T
III.
Það er nokkuð líkt ákomið mcð þjóðarbúið og bú
bóndans. Á þjóðarbúinu eru allir Islendingar starfs-
fólkið. Þarfirnar eru margar, en framleiðslan i'á-
breytileg. Margt þarf því að kaupa, ekki xir búð kaup-
félagsins eða kaupmannsins, heldur frá þeim þjóð-
um, sem fi-amleiða og hafa aflögu þær vörur, sem
okkur vanhagar um. Þjóðarbúið þarf líka að leggja
af mörkum fé lil sameiginlegra þarfa oltkar og ann-
arra þjóða.
Til þess að standast straum af þessum greiðslum
og lxorga vörur þær, sem olxkur vanhagar um, þurf-
um við að selja framleiðsluvörur þjóðarinnar, þær,
sem hún þarf ekki að nota sjálf í búinu. Og hér er
sama hættan á ferðum og Iijá bóndanum, að þjóðar-
búið missi lánstraustið, ef það getur elcki staðið í
skilum.
Þcgar óhöpp ber að höndum i búi bóndans, svo að
bann missir milcið af ársframleiðslunni (t. d. lamba-
lát, missir fjár í sjó, bruni heyja o. s. frv.) þá getur
verið réttlætanlegt að taka lán í bili, en alltaf er það
vís leið til fjái'hagslegs ósjálfstæðis að þurfa oft að
taka lán til að greiða með rekstrargjöld biisins. Hjá
því reyna allir bændur að sneiða og stundum er kom-
izt bjá því með þvi, að nágrannarnir hlaupa undir
bagga og skjóta saman handa cinstaklingnum, sem
fyrir slysinu verður.
Þetta cr svipað með þjóðarbúið. Til að jafna rekstr-
arreikningana í bili, getur verið i’éttlætanlegl að taka
lán, ef orsakirnar til þess, að „innleggið“ — litflutn-
ingurinn — hrekkur ekki fyrir ,,úttektinni“ — inn-
flutningnum — er að lcita i sérstæðum óhöppum.
Samskotafé, gjafal'é o. þ. h. getur líka stundum komið
jöfnuði á reikningana í bili, en lil frambúðar er ekki
hægt að vænta þess, að slíkt komi að gagni. Það er
með þjóðarlniið eins og bú bóndans, það tekur að