Straumar - 01.04.1930, Síða 13

S T K 4 13 M A R
að færa sönnur á að svo megi verða, með nauðsynlegum
skipulagsbreytingum á félagslífi mannanna. Hún veit, að
margir muni snúast þar öndverðir gegn, og margir
standa „kyrrir og tvíráðir“. En hún trúir þvi, að atburða-
rásin kjósi feigð á þá menn og alt, sem þeim fylgir, unz
brautin er brotin til enda“ og jörðin er orðin „a decent
place to live in“, — þolanleg vistarvera.
IV.
I speak not to dsspróve what Brutus spoke,
But here I am to spealc of what I know.
Shakespeare: Jul. Cæsar III., 2.
Vera má, að einhverjum finnist þetta ískyggileg
lýsing, einkum vegna þess, að hér glittir í menningar- og
stjórnai'farsstefnu, sem gera má ráð fyrir, að ýmsum sé
varnað vits og skapferlis til þess að bjóða velkomna í
huga sér. Eg gæti meira að segja búizt við, að þeir væri
til, sem gremdist við mig að vera að hafa orð á slíku sem
þessu, ekki sízt, ef svo yrði litið á, sem eg mælti með á-
kveðnum málstað. Mörgum þykir, sem klerkar seilist
heldur um öxl sér til slíkrar röggsemi. En að því er að
gæta, að eg hefi aðeins gert tilraun til þess að skýra frá
því, sem mér er kunnugt um. Og mér finnst það svo al-
varlegt mál, að mér skilst, að sá liáski, sem hér er á ferð,
muni að minnstu leyti liggja í því, þótt hnippt sé í tepru-
skap sumra borgaralega hugsandi sálna. Hann er auð-
vitað einungis fólginn í því, að velferð þjóðanna er undir
því komin hversu giftusamlega ráðast þessi mál.
Og þá er sjálfsagt að spyrja á þessa leið: Af hverj-
um rökum er æska þjóðanna orðin slík, sem hún er? Það
er engin skýring að tala um tíðarandann og spillinguna.
Tíðarandinn er ekkert annað en sá andlegi hamur, sem
orðinn er til fyrir atburði yfirstandandi tíma. Tíðarand-
inn ræður ekki atburðum heldur atburðir tíðarandanum.
Uppreisn æskunnar verður ekki skilin, nema sem lið-
ur í menningarþróun vestrænna þjóða, síðasti liðurinn i
langri festi. Sú þróun hefst með því, að þessar þjóðir eign-
ast raunvísindi. Iiún hefst með byltingu í ríki andans.