Straumar - 01.04.1930, Blaðsíða 58

52
S T R A U M A R
fegursta perla N. T., fult af djúpvitrum setningum og
spakmælum. Annars er það eiginlega ekki bréf, því að
það hefir ekkert bréfsform, heldur ritgerð eða prédikun
sem beint er til allra kristinna manna. Þó geta menn sér
þess til, að það sé ritað einkum tii safnaða í Litlu-Asíu.
Tilgangur bréfsins er að berjast gegn villukennendum
af flokki gnostika, og má af bréfinu sjá, að þeir hafa
haldið fram svonefndri svipkenningu, en hún var sú, að
Kristur hafi ekki haft neinn mannlegan líkama, heldur
sameinast manninum Jesú í skírninni og yfirgefið hann
fyrir pínuna. Þessi kenning leiddi til litilsvirðingar á lík-
amanum og töldu þeir því leyfilegt að ata honum út i hvers-
konar svívirðilegt athæfi, og af þessu leiddi hina mestu
spillingu. Móti þessu berst bréfið.
Engin leið er að finna neinn þráð í bréfinu, hugsan-
irnar koma hver innan um aðra, síendurteknar með nýj-
um og nýjum orðum, hvert spakmælið á fætur öðru.
Andstæðurnar ljós og myrkur, líf og dauði, sannleikur og
lýgi eru settar fram fyrir lesandann hver á fætur annari.
Stíllinn er mjög likur og á Jóhannesar guðspjalli, og af
því álykta menn, að þau séu skrifuð af sama manni, eða
þá mönnum af sömu stefnu. Höf. hefir verið talinn Jó-
hannes postuli Zebedeusson eins og hinna ritanna, sem
kennd eru við Jóhannes. En bréfið, eins og guðspjallið,
ber það með sér, að svo getur ekki verið, enda mun það
ekki ritað fyr en um 100 e. Kr., mjög um sama leyti og
guðspjallið; hvort sem höf. þeirra er sami maður, e. t. v.
Jóhannes öldungur, (sbr. Straumar II. ár bls. 194—195).
Annað og þriðja Jóhannesarbréf. Þessi bréf
eru bæði örstuttar orðsendingar frá „öldungnumu til
manna, sem hann væntir að hitta bráðlega. Guðfræði er
engin í þeim, en það sést á 3. Jóh., að þar deilir öldung-
urinn á þá stefnu, að söfnuðum sé stjórnað af föstum for-
stöðumönnum í stað umferðapostula eins og áður var.
Sýnist því bréfið vera skrifað um það leyti, sem fast form
var að komast á safnaðarstjórnina, með biskupum og
djáknum, og bendir það til þess, að þau séu skrifuð nokkru
fyrir 100 e. Kr. Höf. þeirra er ekki Jóhannes postuli, en