Straumar - 01.04.1930, Side 17

S T K A U M A R
11
meðal hiirnar yngstu æsku eru margir, sem standa í sömu
afstöðu við hina nýju lífsstefnu, eins og þeir standa í við
kristnina, sem hafa á sér „yfirskin guðhræðslunnar en af-
neita hennar krafti“. Það eru ungmennin, sem sakir upp-
eldis eða ættar, íborins þýlyndis eða andlegs vanskapnað-
ar, liafa ekki megnað að tileinka sér hina nýju lífsstefnu,
en þykjast þó vera með í uppreisn æskunnar gegn lífs-
formum liðinna tíða. Þessir menn eru ömurlegasta fyrir-
brigðið, á götu þess, er þetta mál vill lianna. Hin eldri lífs-
stefna hefir mist tökin á hugum þeirra, en þeir liafa ekk-
ert eignast í staðinn. Þeir hafa sagt skilið við fortíðina,
framtíðin vill ekkert hafa saman við þá að sælda.
Uppreisn æskunnar er í vitund slíkra manna einkum
fólgin í frjálsræði til þess að fara að vilja sjálfs sín án
tillits til annara manna, drýldin heimska og þótti gagn-
vart mönnum og málefnum, án þess að vona neins sér-
staks, vilja neitt ákveðið í menningaimálum. Höfnun
ríkjandi siðgæðis er þeim einungis leyfi til þess að sleppa
fram af sér beizlinu, löglielgun á léttúð og óknyttum og
hverskyns ómensku. Þeir nenna ekki að hugsa og vilja
ekki vinna. Þeir gera uppreisn í slvólunum, ekki af óbeit a
úreltu og andlausu uppeldisfyrirkomulagi eins og öreiga-
æskan, heldur af því, að þeir vilja ekki vinna önnur lær-
dómsstörf en þau, sem borgaralegt þjóðfélag heimtar til
prófa. Æðri skólar eru þeim ekki mentastofnanir í eigin-
legri merkingu, heldur smiðjur fyrir vfirstéttarborgara.
Uppreisn æskunnar er viðbjóðslegur skollaleikur,
nema þar, sem vísindaleg lífsstefna er uppistaða hennar
og driffjöður. Alstaðar annarsstaðar skortir hana sam-
ræmi, lífsgildi og markmið. Alstaðar annarsstaðar er
hún óheil og lævi blandin hálfmenslva. Alstaðar annars-
staðar þornar hún upp í hégómlegu fitli, í lostafenginni
bókmentafríhyggju, sem lieilbrigða, starfræna menn
velgir við, þrátt fyrir fagurfræðileg spariföt. Hún veslast
upp í allskonar væmnum kjaftavaðli um hugsjónir, sem
ekkert er meint með, í móðursýkiskendum hugleiðingum
um mannkynsfræðara, sem á að kenna uppáhaldskreddur
manns sjálfs, í sjúkri oftrú á afturgöngur og allskonar