Almanak alþýðu - 01.01.1930, Síða 62

að hjónadjöfull só svívirðilegri en stjórnmála-
niaður, sem þiggur mútur, enda þótt hinn
síðar nefndi geri ef til vill þúsund sinnum
meiri skaða. Hugmynd miðaldanna um dygðir,
þannig, sem fram kemur í myndgerð þeirra,
er ekki annað en velluskapur, æðrur og við-
kvæmni. Sá þótti dygðugastur, sem dró sig út
úr heiminum; einu athafnamennirnir, sem á-
litnir voru dýrlingar, voru þeir, sem fórnuöu
lífi og limum þegna sinna til að herja á
Tyrkjum eins og Lúðvík hinn góði. Kirkjan
myndi aldrei álíta mann heilagan, þótt liann
gerbætti viðskiftalífið, hegningarlögin eða rótt-
arvísindin. Verk af því tagi, sem að eins hafa
verið unnin fyrir mannlega velferð, eru álitin
marklaus. Ég held ekki, að til sé nokkur dýr-
lingur í öllu almanakinu, sem eigi heilagleik
sinn að þakka starfi í þágu almennrar nyt-
semi. Um leið og þessi aðskilnaður skapaðlst
milli hins fólagslega og siðferðilega í mannin-
um, að sama skapi jókst mismunurinn, sem
gerður var á sál og líkama, sem enn er í
fullu gengi í kristinni liáspeki og kerfum þeim,
sem eiga rót sína að rekja til Desoartes,
Yfirleitt má segja, að líkaminn tákni hinn op-
inbera og félagsbundna hluta mannsins, en sálin
sé einkaþáttur hans. Með því að leggja slíka
áherziu á sálina hefir kristin siðfræði orðið al-
gerlega einstaklingsbundin. Mér virðist, að hinn
hreini árangur af kenningu kristninnar gegnum
allar aldir hafi orðið sá að gera manninn
sjálfselskari og innhverfari heldur en hann er
frá náttúrunnar hendi; því þær eðlishvatir,
sem að sjálfsögðu lyfta manninum upp yfir
58