Almanak alþýðu - 01.01.1930, Page 69

(electron) sjálft hegðar sér nokkurn veginn
eins og pví sýnist. Mín skoðun er sú, að þetta
sé að eins bráðabirgðaniðurstaða, og að eðlis-
fræðingar muni, er stundir líða, uppgötva lög-
mál, er stjórni jafnvel hinu smávægilegasta fyr-
irbrigði, enda pótt slík lög kunni að verða
býsna ólík þeirri eðlisfræði, sem nú er viður-
kend. Hvernig sem því er farið, þá er vel
þess vert að festa sér í minni, að nútímakenn-
ingar um hin smávægilegri fyrirbrigði hafa
enga hagnýta þýðingu. Sýnilegar hreyfingar
ibg í raun réttri allar hreyfingar, sem nokkurs
gætir í mannfélaginu, taka yfir slíkan fjölda
frumeinda, að þau koma hæglega undir sjónar-
horn hinna gömlu lögmála. Til þess að yrkja
kvæði eða drýgja morð (svo vér komum aftur
að söinu líkingunni), þá er nauðsynlegt að
hreyfa talsvert rúmtak af bleki eða blýi. Vera
má, að ódeilin, sem blekið mynda, danzi frjáls-
lega í sinum litla danzsal, en danzsalurinn í
heild sinni hreyfist samkvæmt hinum gömlu
lögmálum eðlisfræðinnar, og þetta er hið eina,
sem snertir skáldið og útgefanda þess. Þessar
nútímakenningar hafa þannig enga umtalsverða
þýðingu fyrir þau viðfangsefni mannsins og
áhugamál, sem guðfræðinginn skifta.
Spurningin um frjálsan vilja stendur þannig
nákvæmlega á sama stað og hún var. Hvaða
hugmyndir sem menn gera sér um hann frá
sjónarmiðum hinnar fjarrænustu háspeki, þá
er hitt deginum ljósara, að enginn trúir á
hann i reyndinni. Allir hafa æfinlega trúað því,
að hægt sé að temja skapgerðir; allir hafa æf-
inlega trúað því, að áfengi og ópíum hafi sér-
5
65