Morgunn - 01.06.1987, Blaðsíða 6

ofl. Þessir hæfileikar eru m. a. taldir vera erfða-fræðilegir. En
hvað með eiginleika eins og kærleika, hugrekki, fegurðarskyn,
fórnfýsi, skyldu þeir vera erfðafræðilegir samkvæmt skilgrein-
ingu vísindamanna?
Öll vitum við af reynslunni í okkar eigin lífi að þessir eigin-
leikar eru ekki af erfðum, þeir birtast missterkir í hverjum og
einum og sagan sýnir okkur að allar þjóðir eiga sögur af ein-
staklingum þar sem þessi hæfileikar birtust svo háleitir og
magnþrungnir í verkum einnrar menneskju að almenningur
setti hana í dýrlingatölu sem fordæmi fyrir okkur hin sem eftir
komu, - að leita hinna æðstu dyggða, - verða fullkomin.
Þessar staðreyndir lífsins má draga saman í tvö orð „andlegan
þroska“. Allir hæfileikar mannsins, „dulrænir“ eða ekki, eru
fyrir hendi í öllum mönnum (sem hægt væri að sanna með rök-
fræði heimspekinnar, þ. e. ef einn maður hefur þessa hæfileika,
hljóta allir aðrir að hafa þá einnig.)
Vandinn er aðeins sá að skýra af hverju andlegur þroski er
mismikill meðal manna og hvaða aðferðum skuli beitt til að efla
þann þroska.
Leiða má rökum að því að andlegur þroski er háður lögmál-
um eins og allt annað, en viljinn en tæki mannsins til fram-
kvæmda, einnig á andlega sviðinu.
Ef til vill er langt að bíða þess að vísindin taki að sér hlutverk
dulspekikennarans, þ. e. leiði hinn almenna mann til skilnings
um tengsl efnislegra og andlegra hluta, að milli þeirra gilda víð-
tæk lögmál sem eru jafnvirk eins og þau sem við sjáum í eðlis-
fræðinni, þar sem m. a. orka eyðist aldrei, heldur breytist úr
einu formi í annað, og kraftur eins hlutar verkar á annan. Hvað
sjáum við annað en orsök og afleiðingu? Á sama hátt getum við
e. t. v. séð fyrir gagnvirk áhrif huglægra, (andlegra) verka.
í þessari andlegu eðlisfræði sem ég vill nefna svo, verður að
bæta við einum þætti sem ekki er til í þeirri efnislegu, - innra
eðli. Þess sem hver maður á við, hvort sem hann lifir með því
eða mót og afleiðingar eða reynslan endurspeglast í andlegum
þroska mannsins. En á meðan við höfum þetta ekki sem al-
menna þekkingu verður hver og einn eftir sinni innri þörf og
áhuga að rækta sinn eigin garð.
4
MORGUNN