Saga - 1987, Blaðsíða 232

230
RITFREGNIR
fræðinganna Braudels, Franks og Wallersteins (9:20) og Hogdsons (9:102) án
þess að þeirra sé getið í nafnaskrá eða í bókalista. Par er þó vísað til bókalista
7. og 8. bindis. Braudel og Wallerstein reyndust vera í bókalista 8. bindis en
Frank og Hogdson reyndust hvorki nefndir þar né í bókalista 7. bindis.
1 bókalistunum sem fylgja öllum bindunum er mikið um að vísað sé til
bókalista í öðrum bindum. 1 fljótu bragði sé ég ekki að vísað sé til íslenskra
bóka í 9. og 13. bindi, ekki er einusinni vísað til bókaflokks AB um heims-
styrjöldina síðari sem kom út fyrir nokkrum árum. Yfirlit um rit á íslensku
um heimsstyrjöldina síðari hefði verið þarft. í bókalista 8. bindis er vísað til
nokkurra íslenskra bóka.
Myndefni er geysilega fjölbreytt og vandað. Myndir og kort og textar með
þeim segja drjúgan part af þessari sögu. í heild eru þeir textar góðir en innan
um má auðvitað finna ófullnægjandi texta, t.d. þar sem er mynd tekin úr
flugvél af sveitaþorpi í Nígeríu (9:114) og segir: „Loftmyndin leiðir í ljós
fjölda sérkennilegra atriða í byggðaskipulaginu og þar með hinum hefð-
bundnu afrísku sambýlisháttum." Þarna hefði ég viljað fá að vita meira um
þessi atriði. í 13. bindi eru talsvert fleiri svart/hvítar ljósmyndir en í 9. bindi
þar sem nánast allt myndefni er í lit enda margt til frá tímaskeiði 13. bindis af
góðum ljósmyndum, teknum í svart/hvítu. Kort eru yfirleitt skýr. Þó er lita-
notkun á sumum kortum í 13. bindi ekki nógu skýr, t.d. virðist Indland í
fljótu bragði vera nýlenda Bandaríkjanna á einu þeirra vegna þess að litir eru
of líkir hver öðrum (13:11).
Málfar er yfirleitt gott. Þó virðist eins og einn og einn kafli hafi sloppið
fram hjá glöggum augum ritstjóranna, t.d. kaflinn um þrælahald og þræla-
verslun í 9. bindi þar sem m.a. „þrælafarmur ... var látinn laus..." (225),
„einn og einn [komj sem einkaþjónar Spánverja" (224), „íbúarnir kusu held-
ur að láta útrýma sér..." (223) o.fl. 1 heild þykir mér þó textinn í 13. bindi
stirðari en í 9. bindi, t.d. er óákveðna fornafnið maður oftast óþarft: „Þar
þurfti maður fyrst og fremst..." (11).
Ekki er fullt samræmi í notkun þýðenda á tölustöfum og bókstöfum, sbr.
„allt að þrjár milljónir" og í næstu línu „um 2 milljónir" (9:239). 19. bindi eru
reyndar oftast notaðir tölustafir þegar betur færi á því að nota bókstafina upp
í tíu eða tólf a.m.k. í 13. bindi eru bókstafir meira notaðir, t.d. yfirleitt í rað-
tölum. Ritstjórar þurfa líka að gæta þess að samræmi sé í stafsetningu milli
binda. Osmanaríkið (13. bindi) heitir Ósmanaríki í 9. bindi. En e.t.v. var rit-
stýring ekki komin til í 13. bindi. Ritstjórar verksins í íslenskri útgáfu eru Ei-
ríkur Hreinn Finnbogason og Helgi Skúli Kjartansson. Kom Helgi Skúli ekki
til skjalanna fyrr en útgáfa verksins var hafin og auðvitað verður að lagfæra
það sem betur má fara í nýjum bindum þótt lítils háttar tapist af samræmi
milli binda.
Þýðingin var borin saman við frumtextann á fáeinum stöðum og var þar i
lagi. Engin staðfærsla virðist hafa átt sér stað. Ekki er heldur rúm til þess að
umskrifa bækurnar með tilliti til þess en víða mætti skjóta inn setningu og
setningu, t.d. um sölu togaranna til Frakklands 1917 í því samhengi að rætt
er um skipaskort Frakka við styrjaldarreksturinn (13:30).
Gerð er sérstök grein fyrir samræmingu nafna í formálum að nafnaskrám.