Saga - 2003, Page 15

MARKVISS UMRÆÐA DREGUR ÚR MISNOTKUN SÖGUNNAR 13
árið 1972. Atta árum síðar var hægt að bera saman nemendur sem
farið höfðu í gegnum það verkefni og aðra. Meðal margs fróðlegs
sem þar kom í ljós var að þátttakendur í verkefninu álitu sögu
mun erfiðari grein en hinir, meirihluti þeirra taldi hana erfiðari en
stærðfræði, sem kom mörgum á óvart. Ýmsum þóttu þetta góð
tíðindi og ótvíræð merki um að nemendur fengju eitthvað
almennilegt að fást við í sögutímum. En það sýndi sig að getu-
minni nemendur áttu erfitt með að gera greinarmun á þeim vitnis-
burði sem frumheimildirnar gáfu og öðru sem stóð í sögubók-
unum, tóku öllu saman sem heilögum sannleik. Jafnframt fór ekki
á milli mála að ef kennarar áttuðu sig á vandanum við notkun
frumheimilda og tókust skynsamlega á við hann varð útkoman sú
sem ætlast var til, að nemendur gátu rökstutt niðurstöður sem
byggðu á þekkingu og skilningi, á gagnrýnni skoðun heimilda. En
öllu má ofgera og það getur verið alveg jafnleiðinlegt að vera
sífellt að spá í áreiðanleika heimilda og að læra utanbókar fjöld-
ann allan af staðreyndum.
— AÖ lokum langar mig til að koma aftur að fyrrnefndum
„arfleifðariðnaði". Hver er pín skoðun á samspili hans og söguáhuga
fólks yfirleitt? Styður þetta ekki hvort annað?
Það getur verið með ýmsu móti. Nú hefur saga orðið geysilega
vinsælt sjónvarpsefni í Englandi, samanber þætti um sögu
Englands sem m.a. eru sýndir á BBC Prime. Hún er líklega eitt
vinsælasta fjölmiðlaefnið á okkar dögum og reyndar virðist allt
sem snertir arfleifðina vera vinsælt. Þarna held ég að sögukenn-
arar gegni mikilvægu hlutverki við að hjálpa nemendum að átta
sig á að hver sjónvarpsþáttur eða kvikmynd sýnir aðeins ákveðna
túlkun ákveðins hóps fólks á sögunni. Ef ungt fólk hefur ekki for-
sendur til að skilja það getur það auðveldlega orðið fómarlömb
þeirra sem misnota söguna beinlínis í margvíslegum tilgangi.
I Bretlandi, Hollandi og Rúmeníu, svo að dæmi sé tekið, hefur
verið deilt um námskrá í sögu á þingi og í blöðum. Þetta hefur leitt
til þess - og kannski hefur það verið fyllilega meðvitað - að
umræðan hefur verið færð frá kennurum, sagnfræðingum og
þeim sem fást við menntamál yfirleitt á umdeildara svið. Þar
gerist það stundum að blaðamenn eða jafnvel aðrir fræðimenn
gera lítið úr nálgun kennara eða sagnfræðinga með því að höfða