Saga - 2003, Blaðsíða 30

28
SIGURÐUR GYLFIMAGNÚSSON
öld!"27 Einar segir síðan skemmtilega frá mönnum og málefnum
sem tengdust faginu og greinir meðal annars frá pólitísku and-
rúmslofti samtíðarinnar sem hafði mikil áhrif á ástundun fræða.
Öll er þessi frásögn Einars ákveðin opinberun á stöðu sagnfræð-
innar á þessum tíma og í litlu samræmi við þær glansmyndir af
faginu sem Ingi Sigurðsson hampar í Sögu 2000. Og einhver kynni
að segja, sem betur fer. Það væri mjög sérkennileg akademía sem
gerði ekki ráð fyrir skoðanamun og átökum um hugtök og hugs-
anir, þar sem öllum væri skipað í sama flokk hvort sem þeir hétu
„módemistar", „aðferðafræðilegir fjölhyggjumenn" eða eitthvað
annað og allur skoðanamunur væri aðeins stormur í vatnsglasi. Er
það sú sagnfræði sem við viljum helst hampa?28
Spádómur minn um hugsanlegar niðurstöður Inga Sigurðs-
sonar, hefði hann farið aðrar leiðir í umfjöllun sinni og hugað til
dæmis að hugmyndafræðilegum undirstöðum sagnfræðinnar, er
ef til vill reistur á fullmikilli bjartsýni. Ólafur Rastrick mann- og
sagnfræðingur í ReykjavíkurAkademíunni lét í það minnsta þau
orð falla á ráðstefnu sem haldin var í Reykholti árið 1999 um efni
Sögu 2000 að grein Inga byggðist á þeirri hugsun að íslensk sagn-
fræði frá 1100 til 2000 myndaði eina órofa samfellu sem væri sá
hugmyndafræðilegi grunnur sem Ingi stæði á. Þannig breytti
engu hvernig hann nálgaðist viðfangsefnið, útkoman yrði ætíð sú
sama: Samfelld og greinanleg þróun fram á við. Ólafur skýrði mál
sitt frekar með eftirfarandi orðum:
I þessum skilningi verða nútímaritgerðir í sagnfræði e.k. skil-
getið afkvæmi þeirra miðaldatexta sem á einhvern hátt fjölluðu
um fortíð sína. Báðar textagerðirnar, nútímasagnfræðin og mið-
aldatextinn, eru í greiningunni látnar lúta e.k. sameiginlegum
innri markmiðum fræðigreinarinnar; nema hvað þær eldri urðu
til í bernsku greinarinnar en sagnfræðin hefur náð fullorðins-
árum í nútímatextunum.29
27 Einar Laxness, [nafnlaus kafli sem Einar ritaði], Bréftil Haralds, bls. 89.
28 Það skal tekið fram að í hinum fræðilegu sjálfsævisögum í bókinni íslensk-
ir sagnfræðingar fá lesendur allt aðra mynd af faginu en við lestur grein-
anna í Sögu 2000. Rétt eins og hjá Einari Laxness, rís úr frásögn höfunda
sjálfsævisagnanna fag sem er fullt af mótsögnum og togstreitu, bæði milh
ólíkra hópa og stefna innan sagnfræðinnar.
29 Hér styðst ég við óbirtan fyrirlestur Ólafs Rastricks sem hann flutti um
grein Inga Sigurðssonar í Reykholti 6. nóvember 1999.