Ný saga - 01.01.1995, Qupperneq 100

Hvíta stríðið
Mynd 2.
Elka Björnsdóttir
lýsti aðförinni að
Ólafi Friðrikssyni í
dagbókum sínum.
Mynd 3.
Hvítliðar ganga
fylktu liði eftir
Suðurgötu að
heimili Ólafs
Friðrikssonar.
Þessi mynd er
tekin frá
Suðurgötu 14.
í Alþýðuflokknum milli hægfara umbóta-
manna og byltingarsinna sem síðar mynduðu
kjarnann í Kommúnistaflokki íslands.
Yfirvöld héldu því fram að aðförin að
Ólafi væri til komin vegna þess að drengurinn
væri haldinn smitsjúkdómi og hefði ekkert
með pólitík að gera. Þetta er þó varla nema
hluti sannleikans því ekkert var gert til að
einangra drenginn eftir að sjúkdómurinn
hafði verið greindur. Næsta víst er að stjórn-
völd hafa hugsað sér að nota þetta tækifæri til
að klekkja á óþægilegum pólitískum and-
stæðingum og sýna með ótvíræðum hætti hver
það væri sem hefði töglin og hagldirnar.
Um þessar mundir bjó Elka Björnsdóttir
verkakona í gömlu slökkvistöðinni og hafði
því gott tækifæri til að fylgjast með því sem
fram fór. Hún hélt dagbók og segir þar frá því
sem gerðist þessa örlagaríku daga. Þessi dag-
bókarbrot hafa ekki verið birt áður á prenti.
Fyrir nokkru fundust svo í myndasafni Helga
Jónssonar, bróður Jóhanns skipherra, sjö
myndir sem teknar voru 23. nóvember.
Nokkrar þessara mynda hafa birst áður, en
þrjár þeirra hafa aldrei komið fyrir almenn-
ingssjónir. Við myndatökuna hafa verið not-
aðar tvær myndavélar. Annars vegar fullkomin
myndavél sem hefur verið í tumi slökkvistöðvar-
innar og hins vegar kassavél og hefur sá ljós-
myndari verið í hópnum við Suðurgötu 14.
Ekkert er að svo stöddu hægt að segja um
hverjir tóku þessar myndir, en líklega hefur
Helgi Jónsson, sem var afkastamikill áhuga-
ljósmyndari, tekið myndir nr. 3, 6, 7, 8, og 9.
Tómas Helgason, sonur Helga, hefur góðfús-
lega leyft Nýrri Sögu að birta þessar myndir
og Margrét Guðmundsdóttir sagnfræðingur
hefur búið dagbækur Elku Björnsdóttur til
prentunar.
Það er af Nathani Friedmann að segja að
hann settist að í Frakklandi og varð franskur
ríkisborgari. Hann lést skömmu fyrir heims-
styrjöldina síðari.
Guðmundur J. Guðmundsson
Sunnudagur 20. nóveinber 1921'
Tíðindi mikil voru það í tilbreytingaleysinu
hér í Reykjavík núna að í fyrradag sló í bar-
daga milli Olafs Friðrikssonar og lögreglunnar
út af dreng, munaðarlausum sem Ólafur kom
með með sér frá Rússlandi í haust og reyndist
hafa snert af hinni svonefndu egypsku augn-
98